9 ερωτήσεις για τα μπάνια στη θάλασσα

9 ερωτήσεις για τα μπάνια στη θάλασσα βρίσκουν αξιόπιστες απαντήσεις, για να απολαύσετε το καλοκαίρι με ασφάλεια…

Tα «μπάνια του λαού» –όπως λένε και οι πολιτικοί μας– άρχισαν, και οι περισσότεροι από εμάς, με την πρώτη ευκαιρία, πηγαίνουμε στις παραλίες για να δροσιστούμε. Στο πρώτο μου μπάνιο, και με αφορμή μια συζήτηση της διπλανής παρέας, η οποία προβληματιζόταν για το κατά πόσον είναι καθαρή η θάλασσα σήμερα, σκέφτηκα ότι μια μέρα στην παραλία μπορεί να μας γεννήσει πολλές απορίες, όπως: «υπάρχει αλλεργία στο θαλασσινό νερό;», «μπορώ να καταλάβω αν η θάλασσα είναι καθαρή;», «πρέπει να κάνει Tμια γυναίκα μπάνιο τις “δύσκολες μέρες”;», «Τι σημαίνει η “γαλάζια σημαία” σε μια παραλία;», «τελικά υπάρχουν στην Ελλάδα επικίνδυνοι καρχαρίες;» κ.τ.λ. Συγκεντρώσαμε, λοιπόν, τις πιο συχνές αλλά και τις πιο απίθανες απορίες των… λουομένων, και σας παρουσιάζουμε τις απαντήσεις που δίνουν οι ειδικοί. Λύστε τις, ώστε αυτό το καλοκαίρι να απολαύσετε τα μπάνια σας με ασφάλεια.

 1. Υπάρχει αλλεργία στο θαλασσινό νερό;

Πραγματικά, ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν μια μορφή αλλεργικής αντίδρασης στο κρύο νερό. Πρόκειται για μια φυσική ευαισθησία στο κρύο. Αν, μάλιστα, και κατά τις κρύες ημέρες του χειμώνα εμφανίζετε κοκκινίλες ή φαγούρα στα μέρη του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στο κρύο, π.χ. το πρόσωπο και τα χέρια, τότε ανήκετε σε αυτή την ομάδα. Τότε, κάθε φορά που μπαίνετε στο νερό (ακόμη και όταν αυτό είναι απλώς δροσερό και όχι παγωμένο) είναι πιθανό η αλλεργία να πυροδοτηθεί. Κι αυτό γιατί απελευθερώνονται στον οργανισμό ουσίες όπως η ισταμίνη, που προκαλούν διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις, όπως κοκκινίλες ή φαγούρα. Αν έχετε τέτοια μορφή αλλεργίας, συμβουλευτείτε το γιατρό σας: πριν αρχίσετε τα καλοκαιρινά μπάνια, ίσως χρειαστεί να λάβετε ειδική φαρμακευτική αγωγή.

 2. Μπορώ να καταλάβω αν η θάλασσα είναι καθαρή;

Η απάντηση είναι ναι. Υπάρχουν κάποια σημάδια από τα οποία μπορείτε να καταλάβετε αν η θάλασσα είναι καθαρή ή όχι. Αν π.χ. έχει τσούχτρες ή αχινούς, τότε υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες τα νερά να είναι καθαρά. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν αυτοί οι οργανισμοί είναι η απουσία μόλυνσης ή ρύπανσης. Σε γενικές γραμμές, η βιοποικιλότητα των ελληνικών θαλασσών είναι ένδειξη ότι τα νερά είναι κατάλληλα για κολύμπι. Το ίδιο ισχύει και για τα φύκια, και κυρίως τα λιβάδια της Ποσειδωνίας (ενδημικού είδους της Μεσογείου), τα οποία είναι δείκτης καθαρότητας. Απεναντίας, αν εντοπίσετε στη θάλασσα ένα είδος φυκιού που μοιάζει με φύλλο μαρουλιού, ίσως η θάλασσα να μην είναι και τόσο καθαρή. Αν υπάρχουν θαλάσσια ρεύματα, αυτό σημαίνει ότι το νερό ανανεώνεται συνεχώς, επομένως απαλλάσσεται από τη ρύπανση. Από την άλλη, η θάλασσα μπορεί να είναι μολυσμένη όταν έχει καφέ χρώμα: προέρχεται από το φυτοπλαγκτόν, το οποίο αναπτύσσεται γρήγορα χάρη στα θρεπτικά συστατικά που του παρέχει η οργανική ρύπανση Ακόμη, αποφύγετε το κολύμπι αν διαπιστώσετε ότι το νερό ιριδίζει, καθώς πιθανόν να υπάρχει ρύπανση από πετρέλαιο. Τέλος, όταν το νερό έχει φυσαλίδες, ίσως υπάρχει κοντά στην ακτή οικισμός που δεν διαθέτει αποχετευτικό δίκτυο.

 3. Επιτρέπεται το κολύμπι τις «δύσκολες μέρες»;

Κάθε καλοκαίρι ο πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου ή ο φόβος ότι το μπάνιο μπορεί να σας προκαλέσει γυναικολογικά προβλήματα είναι πιθανό να σας κρατούν μακριά από το νερό και τις χαρές της θάλασσας. Αν μέχρι τώρα οι ημέρες της περιόδου σας στερούσαν τα μπάνια, καλό είναι να το ξανασκεφτείτε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, κανένας παράγοντας δεν σας απαγορεύει να μπείτε στη θάλασσα ενώ είστε αδιάθετη. Ωστόσο, είναι πιθανό, ειδικά την πρώτη μέρα, που μπορεί να έχετε περισσότερο αίμα, να νιώθετε κάπως δυσάρεστα ή άβολα. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, το μπάνιο δεν απαγορεύεται από το γιατρό, αλλά εξαρτάται από εσάς το αν θα βουτήξετε στη θάλασσα ή όχι. Προσπαθήστε βέβαια να αποφεύγετε τις βουτιές σε πολύ κρύες θάλασσες, καθώς το κρύο νερό συμβάλλει στη συστολή των αγγείων, αυξάνοντας την απώλεια αίματος. Ακόμη, πρέπει τηρείτε σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής, για παράδειγμα να κάθεστε πάντα σε καθαρή πετσέτα και όχι απευθείας πάνω στην άμμο, να μην αφήνετε το μαγιό να στεγνώσει πάνω σας κ.λπ.

 4. Μπορεί να κινδυνεύσω από μια βουτιά;

Οι βουτιές είναι μια μορφή άσκησης που γυμνάζει ολόκληρο το μυϊκό σύστημά μας, ενώ παράλληλα διασκεδάζει μικρούς και μεγάλους. Ωστόσο, δεν είναι πάντα ακίνδυνες, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, ώστε να αποφύγουμε τυχόν δυσάρεστες εκπλήξεις. Ακόμη, ορισμένες παθήσεις μπορεί να επιδεινωθούν από τις βουτιές. Για παράδειγμα, κάποια αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα (όπως το άσθμα), τα προβλήματα στο λαβύρινθο, οι φλεγμονές στα αφτιά ή το ρινικό σύστημα, όπως επίσης και ορισμένα ορθοπεδικά προβλήματα. Αν λοιπόν αντιμετωπίζετε κάποιο από αυτά, καλό είναι να αποφύγετε τις βουτιές προτού συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Ακόμη, μια άτσαλη βουτιά από ψηλά στη θάλασσα ή την πισίνα είναι πιθανόν να προκαλέσει κακώσεις των μυών, θλάσεις μαλακών μορίων ή προβλήματα στη μέση. Οι παρακάτω συμβουλές θα σας φανούν χρήσιμες, για να απολαύσετε με ασφάλεια τις βουτιές σας:

* Αποφεύγετε τις βουτιές σε περιοχές όπου δεν ξέρετε το βάθος ή τη μορφολογία του βυθού.

* Πριν επιχειρήσετε μια βουτιά, μην παραλείψετε να ελέγξετε το βάθος της θάλασσας. Αν τα νερά είναι ρηχά, μπορεί να χτυπήσετε.

* Μη βουτάτε απότομα σε κρύα θάλασσα, ιδίως αν έχετε μείνει πολλή ώρα στον ήλιο.

* Αποφύγετε τις εξαντλητικές βουτιές, αν δεν αισθάνεστε καλά ή ζαλίζεστε.

* Μη βουτάτε αν τα αφτιά σας είναι βουλωμένα (π.χ. από συνάχι). Η διαφορά πίεσης μπορεί να σας προκαλέσει προβλήματα.

* Για να προλάβετε κακώσεις μυών, θλάσεις μαλακών μορίων ή προβλήματα στη μέση, πρέπει να πέφτετε με προσοχή στο νερό. Αποφεύγετε να βουτάτε με την πλάτη ή το στήθος. Η πτώση σας πρέπει να είναι κάθετη, με το κεφάλι ή τα πόδια.

 5. Υπάρχουν παθήσεις που επιδεινώνει (ή προκαλεί) η θάλασσα;

Το μπάνιο στη θάλασσα, ειδικά αν αυτή δεν είναι καθαρή, μπορεί να προκαλέσει κολπίτιδα ή κυστίτιδα, αν μάλιστα έχετε και κάποια ευαισθησία. Το μπάνιο σε πολύ κρύο νερό είναι πιθανό να γίνει αιτία για σαλπιγγίτιδες. Γι’ αυτό, και ιδιαίτερα αν παρουσιάζετε συχνά γυναικολογικά προβλήματα, είναι καλό να αποφεύγετε το κολύμπι σε κρύα ή μολυσμένα νερά. Αν και αποτελεί αερόβια άσκηση που θεωρείται ωφέλιμη για τους καρδιοπαθείς, πρέπει να γίνεται με προσοχή και σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Αν αντιμετωπίζετε καρδιολογικά προβλήματα, μπαίνετε σιγά-σιγά στη θάλασσα, ώστε το σώμα σας να προλαβαίνει να προσαρμοστεί στη διαφορά θερμοκρασίας. Αποφεύγετε, επίσης, τα πολύ κρύα νερά. Μία από τις συχνές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσει το μπάνιο στη θάλασσα είναι και η εξωτερική ωτίτιδα. Πρόκειται για φλεγμονή που οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο, το οποίο μπορεί να υπάρχει σε μολυσμένη θάλασσα, και η οποία εκδηλώνεται με πόνο στο αφτί. Η θεραπεία της περιλαμβάνει αντιβίωση και ειδικές σταγόνες για τα αφτιά.

6. Τι σημαίνει ότι μια παραλία έχει «γαλάζια σημαία»;

Η «γαλάζια σημαία» είναι ένα διεθνές σύμβολο ποιότητας για τις οργανωμένες ακτές και μαρίνες της Ευρώπης. Απονέμεται κάθε χρόνο (από το 1987) σε όσες ακτές πληρούν τα κριτήρια καθαριότητας και οργάνωσης. Για να κερδίσει μια ακτή τη «γαλάζια σημαία», πρέπει να πληροί 29 αυστηρά κριτήρια. Για παράδειγμα, να έχει καθαρά νερά, να μη γίνεται σε αυτήν απόρριψη βιομηχανικών ή αστικών λυμάτων χωρίς κατάλληλη επεξεργασία, να διαθέτει κάδους απορριμμάτων που εκκενώνονται σε τακτά διαστήματα κ.τ.λ. Αν μια ακτή ή μαρίνα κερδίσει «γαλάζια σημαία», τη διατηρεί μόνο εκείνη τη χρονιά, ενώ την επόμενη πρέπει να αποδείξει ότι εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια. Ωστόσο αν μια πλαζ δεν έχει «γαλάζια σημαία», αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μολυσμένη, καθώς μπορεί απλώς να μην τηρεί τα υπόλοιπα κριτήρια οργάνωσης.

7. Τι να κάνω αν πάθω κράμπα στη θάλασσα;

Η κράμπα αποτελεί ένα συνηθισμένο περιστατικό κατά τη διάρκεια της κολύμβησης, που συμβαίνει σε κάποιο μέλος του σώματός μας (συνήθως στα πόδια). Συνήθως διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα, αν και σπανιότερα μπορεί να επιμείνει περισσότερο και να επεκταθεί και σε άλλα μέρη του σώματος. Είναι πολύ σημαντικό να μη χάσετε την ψυχραιμία σας και πανικοβληθείτε. Καταρχάς, σταματήστε το κολύμπι και προσπαθήστε να επιπλεύσετε ανάσκελα στο νερό, κουνώντας, αν χρειαστεί, τα χέρια σας. Αν νιώσετε ότι δεν τα καταφέρνετε, μη διστάσετε να φωνάξετε βοήθεια. Αφού ηρεμήσετε, τεντώστε το πόδι που έχει πάθει κράμπα, για να ξεπιαστεί ο μυς του ποδιού. Μόλις περάσει κάπως ο πόνος, κολυμπήστε προς την ακτή. Για να προλάβετε τις κράμπες το καλοκαίρι, καλό είναι να:

* Μην αφήνετε τον οργανισμό σας να αφυδατωθεί: καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες υγρών κατά τη διάρκεια της ηλιοθεραπείας ή της άσκησης.

* Ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια σε μέταλλα (κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο), σίδηρο και ασβέστιο. Τα μέταλλα θα τα βρείτε στα φρούτα και τα λαχανικά, το σίδηρο στο κόκκινο κρέας, το ασβέστιο στα γαλακτοκομικά.

* Μην παραλείπετε την προθέρμανση πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε μορφή σωματικής δραστηριότητας. Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος.

8. Υπάρχουν επικίνδυνοι καρχαρίες στην Ελλάδα;

Σε ελληνικά νερά καταγράφηκαν τα τελευταία χρόνια τριάντα πέντε διαφορετικά είδη καρχαριών από ερευνητές του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα περισσότερα όμως από τα είδη που έχουν εντοπιστεί στο Αιγαίο (πάνω από το 80%) θεωρούνται ακίνδυνα για τον άνθρωπο. Σε γενικές γραμμές, πάντως, οι καρχαρίες αποφεύγουν τις κλειστές θάλασσες. Προτιμούν να βρίσκονται σε απόσταση από τις ακτές, επομένως το Αιγαίο δεν αποτελούν τον ιδανικό προορισμό γι’ αυτούς. Αν πάντως… συναντηθείτε με καρχαρία, προσπαθήστε να μείνετε ακίνητοι. Οι γρήγορες ή απότομες κινήσεις είναι πιθανό να προκαλέσουν επίθεση. Αν μείνετε ακίνητοι, έχετε περισσότερες πιθανότητες να αδιαφορήσει για την παρουσία σας.

9. Κάτω από το νερό προστατεύομαι από τον ήλιο;

Σε γενικές γραμμές το νερό λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός, επομένως κάτω από τη θάλασσα όχι μόνο δεν είμαστε προστατευμένοι από τη βλαβερή ακτινοβολία του ηλίου, αλλά μπορεί να υποστούμε μέχρι και έγκαυμα από αυτήν. Ωστόσο, αυτός ο μύθος έχει επικρατήσει επειδή το νερό μάς δημιουργεί μια αίσθηση προφύλαξης, καθώς μας δροσίζει. Στα καταστήματα καλλυντικών και τα φαρμακεία θα βρείτε αδιάβροχα αντιηλιακά, που σας προστατεύουν σε ένα βαθμό και κάτω από το νερό. Φορέστε λοιπόν το αντιηλιακό σας ακόμη και όταν πρόκειται να βουτήξετε. Αν παρατείνετε το χρόνο παραμονής σας μέσα στο νερό για πάνω από 20 λεπτά, καλό είναι να βγείτε στην παραλία και, αφού ανανεώσετε το αντιηλιακό σας, να βουτήξετε ξανά στη θάλασσα. Μετά το μπάνιο, σκουπιστείτε καλά και φορέστε πάλι αντιηλιακό.

Αυτό το γνωρίζατε;

* Μη σας ξεγελάει η συννεφιά: Περίπου το 80% της ηλιακής ακτινοβολίας διαπερνά τα σύννεφα.

* Ο μέσος άνθρωπος μετρά κάθε εβδομάδα περίπου 18 ώρες έκθεσης στον ήλιο.

* Αν κάθεστε σε σκιά, μειώνετε κατά 60% την έκθεσή σας στην ακτινοβολία UV.

* Το θαλασσινό νερό είναι ένας πολύτιμος σύμμαχος για το σώμα και φυσική ασπίδα, που προστατεύει τον οργανισμό από πολλές ασθένειες. Περιέχει σχεδόν τις ίδιες βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία με εκείνα του πλάσματος στο αίμα, ο ρόλος του οποίου είναι να θρέφει και να ενδυναμώνει τα κύτταρά μας.

* Το θαλασσινό νερό έχει αντιβακτηριακή δράση, η οποία βοηθά στην αντιμετώπιση διαφόρων δερματικών παθήσεων, όπως της ακμής.

* Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι πνιγμοί στη θάλασσα αποτελούν τη δεύτερη αιτία θανάτου από ατύχημα, κυρίως σε παιδιά και εφήβους.