Μαύρος Θάνατος: 5 πράγματα που δεν γνωρίζατε για την πιο θανατηφόρα πανδημία

Η μαύρη πανώλη σκότωσε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης. Δείτε μερικά άγνωστα σημεία αυτής της ιστορίας…

Η βουβωνική πανώλη προκαλούταν από ένα εντεροβακτήριο με το όνομα Yersinia pestis, που έπληξε την Ευρώπη από το 1347 ως το 1351. Πρόκειται για μια πανδημία έσπειρε τον θάνατο σε 75 με 200 εκατομμύρια ανθρώπους συνολικά στον πλανήτη, καθιστώντας την, ως την πιο θανατηφόρα πανδημία που έχει καταγραφεί στην ανθρώπινη ιστορία. Η διασπορά της στην Ευρώπη άλλαξε τον ρου της ιστορίας σε πολλαπλά επίπεδα: κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά της εποχής. Η αιτία της μαύρης πανώλης παρέμεινε άγνωστη για μερικούς ακόμα αιώνες, ενώ ο ιός έκανε κάποιες συχνές επανεμφανίσεις μέχρι τον 17^ο αιώνα.

Αυτά είναι 5 πράγματα που δεν γνωρίζατε για τον Μαύρο Θάνατο:

1. Την εποχή της εξάπλωσής του, δεν ήταν γνωστός ως «Μαύρος Θάνατος»

Αρχικά, η επιδημία γραφόταν με τον λατινικό όρο pestis (ή «pestilential), epidemia και mortalitas. Παρόλο που ο θάνατος έχει συνδεθεί ήδη από παλιότερα με το μαύρο χρώμα, η επιδημία του 1347 δεν αναφέρθηκε ως «μαύρη» σε καμία ευρωπαϊκή γλώσσα, τον 14^ο και τον 15^ο αιώνα. Δανοί και Σουηδοί συγγραφείς, άρχισαν να χρησιμοποιούν τον όρο όλο και περισσότερο τον 16^ο και τον 17^ο αιώνα, μέχρι να φτάσουμε στο 1755 και να μεταφραστεί στα αγγλικά ως «Black Death» (Μαύρος Θάνατος) και να μείνει για γνωστή με αυτό το όνομα.

2. Το εντεροβακτήριο Yersinia pestis μελετάται μέχρι και σήμερα

Ο Γαλλοελβετός βακτηριολόγος Alexandre Yersin ανακάλυψε την αιτία πίσω από την πανδημία του Μαύρου Θανάτου το 1894, όσο διάβαζε για την εξάπλωση της πανώλης στο Χονγκ Κονγκ. Το βακτήριο πήρε το όνομα του επιστήμονα, και αργότερα ανακαλύφθηκε ότι ήταν επίσης η αιτία της Πανώλης του Ιουστινιανού. Η έρευνα γύρω από το Yersinia pestis συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, σημειώνοντας κάποιες ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις. Το 2010, μια ομάδα γενετιστών υπό την ηγεσία του Mark Achtman, έφτασε στο συμπέρασμα ότι και οι 3 πανδημίες της πανώλης προέχονταν από την Κίνα και τις γειτονικές περιοχές της. Το 2011, μια ομάδα 16 ερευνητών του Ινστιτούτου Max Plank ανακάλυψαν το γονιδίωμα του ιού και συμπέραναν ότι όλα τα σύγχρονα παράγωγά του, προέρχονταν από τον ίδιο ιό που προκάλεσε τον Μαύρο Θάνατο.

Διαβάστε ακόμη

Αυτές είναι οι 5 χειρότερες πανδημίες στην ανθρώπινη ιστορία

3. Σέκτες αυτοβασανισμού απέκτησαν μεγάλη δημοφιλία

Τέτοιου είδους παραθρησκευτικές ομάδες είχαν κάνει την εμφάνισή τους στην βόρεια Ιταλία του 13^ου αιώνα, αλλά κατά τη διάρκεια του Μαύρου Θανάτου, η δημοτικότητά τους απογειώθηκε. Ακραίες, φανατικές ομάδες καθολικών, ερμήνευσαν την πανδημία ως μια τιμωρία από τον Θεό και αυτομαστιγώνονταν για να εξιλεωθούν από τις αμαρτίες τους. Τα γκρουπ αυτά είχαν 200 με 1000 μέλη που ταξίδευαν από πόλη σε πόλη, δημιουργούσαν μεγάλους κύκλους στου δρόμους και μαστίγωναν τον εαυτό τους δημιουργώντας ένα τρομακτικό και οδυνηρό θέαμα.

4. Ο Μαύρος Θάνατος θεωρούταν ως τιμωρία από τον Θεό

Η έλλειψη γνώσεων και αντίληψης, δημιούργησε πολλές αιρετικές και θρησκευτικές ερμηνείες της Μαύρης Πανώλης. Η μεσαιωνική Ευρώπη δεν είχε τις ιατρικές γνώσεις για να καταλάβει και να εξηγήσει αυτή την πανδημία, και έτσι στράφηκε σε θρησκευτικές ερμηνείες. Στη Βίβλο, η πανώλη πάντα θεωρούταν ως θεϊκή τιμωρία, με το κλασικό παράδειγμα τις 10 Πανώλες που κατακρεούργησαν τους Αιγύπτιους όταν ο Φαραώ αρνήθηκε να απελευθερώσει τους ανθρώπους του Θεού. Έτσι, πολλοί πίστεψαν ότι η επιδημία ήταν μια θεϊκή τιμωρία για τις αμαρτίες του ανθρώπου και της κοινωνίας, όπως η απληστία, η βλασφημία, η ζήλεια, η λαγνεία, η υπεροψία και η αίρεση. Οι αιρετικοί, οι λεπροί, οι ξένοι και οι Εβραίοι σύντομα στοχοποιήθηκαν και δολοφονήθηκαν σε μεγάλους αριθμούς.

5. Ήταν η πρώτη επίσημη κατάσταση καραντίνας

Όσο η Μαύρη Πανώλη έσπειρε τον τρόμο και τον θάνατο σε όλη την Ευρώπη, η επιστήμη δε μπορούσε να βρει εξήγηση ούτε μέθοδο περιορισμού της. Παρ’ όλα αυτά, είχε γίνει κατανοητό ότι η πανώλη ήταν μια μολυσματική νόσος που μεταδιδόταν με τις μικρές αποστάσεις. Στη Βενετία, κάποιοι διορατικοί υπεύθυνοι του λιμανιού της Ραγκούσα, αποφάσισαν να κρατούν σε απομόνωση τους ναύτες και τους ταξιδιώτες που κατέφθαναν στο λιμάνι, μέχρι να αποδειχθεί ότι δεν ήταν άρρωστοι. Η διαδικασία αυτή ονομάστηκε «trentino», που σημαίνει 30 ημέρες, θεσπίστηκε στο Σύνταγμα της Βενετίας και υποχρέωνε τους ναύτες να κρατούνται απομονωμένοι για 30 μέρες. Με τον καιρό, η περίοδος αυτή αυξήθηκε σε 40 ημέρες και μετονομάστηκε σε «quarantino». Από αυτή προήλθε ο όρος «καραντίνα» και η εφαρμογή της στον δυτικό κόσμο.