Πώς το χιούμορ βοηθάει στο να διατηρήσουμε τον έλεγχο και γιατί είναι τόσο προσφιλές το θέμα του κορονοϊού για αστεία;
Η οθόνη του κινητού σας ανάβει ξαφνικά. Κάποιος φίλος σάς έστειλε ένα νέο βίντεο με χαρτιά υγείας ή κάποιο αστείο σχετικά με την σπιτική απομόνωση και τις πιτζάμες εν ώρα εργασίας. Άλλο ένα βίντεο πετάγεται μπροστά σας καθώς σκρολάρετε στα social media, αυτή τη φορά είναι ένα χιουμοριστικό μοντάζ για την μοναχική ζωή στα χρόνια του Covid-19. Μετά άλλο ένα ανέκδοτο για το πόσο έχει κουραστεί ένας σκύλος να τον πηγαίνουν βόλτες, και μετά άλλο ένα με γείτονες να τραγουδούν στα μπαλκόνια τους. Και πάει λέγοντας.
Η πανδημία του κορονοϊού έχει προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση που αλλάζει τα πάντα γύρω μας. Τα εστιατόρια, τα μπαρ και τα καταστήματα είναι κλειστά. Η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι κλεισμένη μέσα στο σπίτι της εδώ και ένα μήνα και θα συνεχίσει για τουλάχιστον άλλο τόσο. Άνθρωποι αρρωσταίνουν, μερικοί πεθαίνουν, οι παγκόσμιοι ηγέτες ψάχνουν τρόπους να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση και τα επιστημονικά κέντρα κάνουν αγώνα για να ανακαλύψουν το εμβόλιο που θα βάλει τέλος στην εξάπλωση αυτού του ιού. Μέσα σε όλα αυτά, έχει παρατηρηθεί μια μεγάλη αύξηση στα χιουμοριστικά posts, σε βίντεο, σε memes και ό,τι μέσο μπορεί να φανταστεί ο καθένας. Μπορεί να είμαστε φοβισμένοι, αλλά σίγουρα δείχνουμε και μία αυξημένη διάθεση για χιούμορ.
Τι είναι αυτό που κάνει μια τραγωδία τόσο αστεία; Γιατί καθόμαστε με τις ώρες και διαβάζουμε κάθε δημοσίευση σε χιουμοριστικά groups που ανθίζουν αυτή την εποχή στο Facebook; Πώς γίνεται να γελάμε με κάτι τόσο άσχημο και να αναζητάμε συνεχώς αφορμές για περισσότερο γέλιο; Έχει να κάνει με τον συγκεκριμένο ιό;
Το ερώτημα του γιατί γελάμε αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια, και έχει διερευνηθεί από αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης μέχρι σύγχρονους επιστήμονες ψυχολογίας. Το γέλιο, πολλές φορές λειτουργεί ως ένα μέσο άμυνας του εγκεφάλου εναντίον μιας σκληρής αλήθειας. Ουσιαστικά, στην συγκεκριμένη περίπτωση με την πανδημία, γελάμε, γιατί αν δεν γελούσαμε, θα κλαίγαμε. Το γέλιο λειτουργεί καθαρτικά για την ανθρώπινη ψυχολογία, και επιπλέον είναι ένα μέσο επικοινωνίας και σύνδεσης με άλλους ανθρώπους. Το να γελάσετε μαζί με κάποιον για κάτι, σας φέρνει πιο κοντά. Επομένως, γελάμε για να διατηρήσουμε τον έλεγχο της ψυχραιμίας μας αλλά και να συνδεθούμε με άλλους, δύο πράγματα που σίγουρα βρίσκονται σε έλλειψη την εποχή του κορονοϊού. Αισθανόμαστε αδύναμοι μπροστά στον Covid-19 και ταυτόχρονα απομονωμένοι, οπότε βασιζόμαστε στο χιούμορ για να διαχειριστούμε την κατάσταση και να υψώσουμε μια ασπίδα προστασίας δημιουργώντας ένα comfort zone.
Το ότι πολλές φορές γελάμε όταν συζητάμε για τρομακτικά θέματα, δεν σημαίνει ότι είμαστε ανώριμοι ή ότι δεν αντιλαμβανόμαστε τη σοβαρότητα του ζητήματος. Γελάμε επειδή είναι σοβαρά. Το να κάνουμε αστεία και να γελάμε μας δημιουργεί μια αίσθηση υπεροχής ενάντια στην απειλή. Αν το καλοσκεφτείτε, θα συνειδητοποιήσετε ότι τον τελευταίο μήνα, ο ρυθμός των αστείων δημοσιεύσεων που λαμβάνετε ή προωθείτε οι ίδιοι, έχει αυξηθεί ραγδαία. Αυτή η αλληλεπίδραση, που βλέπουμε κάτι που μας έστειλαν και μετά αμέσως σπεύδουμε να το μοιραστούμε με περισσότερους γνωστούς μας, μας φέρνει πιο κοντά, και δημιουργεί μια κοινή εμπειρία για όλους. Και επειδή δε μπορούμε να μοιραστούμε αυτά τα αστεία από κοντά, προφορικά, το κάνουμε online.
Το είδος του χιούμορ, στην πλειονότητά του, δεν γίνεται εις βάρος κανενός, αλλά ασχολείται κυρίως με την περίεργη κατάσταση που βρισκόμαστε, τη ζωή και τη δουλειά στο σπίτι, τις βιντεοκλήσεις, τον ελεύθερο χρόνο και φυσικά, το χαρτί υγείας. Και καλό θα είναι να παραμείνει έτσι ώστε να μην προσβάλλεται κανείς.
Στην κρίση που ζούμε, το χιούμορ υπάρχει παντού, επειδή κι ο φόβος υπάρχει παντού. Επειδή το γέλιο είναι το όπλο που μας ενώνει εναντίον ενός κοινού εχθρού.
Δ. Γολεγός
Photo by Jason Edwards on Unsplash
