Οι δοκιμές σε ανθρώπους αναμένονται προσεχώς, αλλά υπάρχουν πολλά στάδια ακόμα για να φτάσουμε στην παραγωγή του εμβολίου…
Ακόμα και στην πιο αποτελεσματική και δρακόντεια μορφή τους, τα μέτρα που έχουν ληφθεί εναντίον του κορονοϊού, έχουν αποκλειστικά τον χαρακτήρα επιβράδυνσης της εξάπλωσης και όχι άμεσης αντιμετώπισης του ιού. Με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να έχει κηρύξει την εξάπλωση σε πανδημία εδώ και πολλές μέρες, τα μάτια όλου του κόσμου πλέον είναι στραμμένα στην παραγωγή του εμβολίου που θα λύσει άμεσα το πρόβλημα του ιού.
Περίπου 35 εταιρείες και ακαδημαϊκά ιδρύματα κάνουν αγώνα δρόμου για να ανακαλύψουν το εμβόλιο, και τουλάχιστον 4 εξ’ αυτών έχουν καταλήξει σε λύσεις και ήδη κάνουν δοκιμές πάνω σε ζώα, με το ένα από αυτά -της βιοτεχνολογικής εταιρείας Moderna με έδρα τη Βοστώνη- να ετοιμάζεται να δοκιμαστεί και σε ανθρώπους.
Αυτή η άνευ προηγουμένου ταχύτητα με την οποία κινούνται οι διαδικασίες, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις έγκαιρες προσπάθειες που έκαναν οι Κινέζοι επιστήμονες να ταυτοποιήσουν την ακολουθία του γενετικού υλικού του Sars-CoV-2, του ιού που προκαλεί τον Covid-19. Η Κίνα δημοσιοποίησε την ακολουθία αυτή από τις αρχές Ιανουαρίου, δίνοντας την ευκαιρία σε ερευνητικές ομάδες από όλο τον κόσμο να μελετήσουν τον τρόπο που λειτουργεί ο ιός στο ανοσοποιητικό μας σύστημα. Ένας άλλος λόγος της καλής αρχής που έχει γίνει, είναι το γεγονός ότι η επιστήμη έχει προβλέψει γενικώς ότι τα διάφορα είδη γρίπης μπορούν δυνητικά να προκαλέσουν πανδημίες, γι’ αυτό και οι εμβολιολόγοι δουλεύουν πάνω σε πρωτότυπα παθογόνα για να υπάρχει όσο το δυνατόν καλύτερη προετοιμασία σε περίπτωση που ξεσπάσει μια πανδημία.
Όλα τα εμβόλια λειτουργούν με βάση μια θεμελιώδη αρχή. Εισάγουν μια μικρή ποσότητα του παθογόνου, μέσω ένεσης στον ανθρώπινο οργανισμό, έτσι ώστε να προκαλέσουν το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει αντισώματα για τον συγκεκριμένο ιό και τελικά να αποκτήσει ανοσία σε αυτόν.
Οι κλινικές δοκιμές αποτελούν ένα απαραίτητο βήμα πριν το εμβόλιο γίνει διαθέσιμο προς το κοινό, ειδικά στην περίπτωση του Covid-19, που δεν έχει υπάρξει παρόμοιο εμβόλιο στο παρελθόν, επομένως πρέπει να τεσταριστεί ενδελεχώς εκ νέου. Οι δοκιμές αυτές, συνήθως πραγματοποιούνται σε τρεις φάσεις. Στην πρώτη, το εμβόλιο δοκιμάζεται σε μερικές δεκάδες υγιών εθελοντών, και υπόκειται σε αλλαγές και διορθώσεις ανάλογα με την ανταπόκρισή τους. Στη δεύτερη, δοκιμάζεται σε μερικές εκατοντάδες ανθρώπων, συνήθως σε κάποια περιοχή που έχει πληγεί από τον ιό, και αφού ελεγχθεί η αποτελεσματικότητά του, περνάει στην τρίτη φάση, όπου το εμβόλιο δοκιμάζεται με τον ίδιο τρόπο σε μερικές χιλιάδες ανθρώπων. Όπως είναι φυσικό, κατά τη διάρκεια των τριών φάσεων, υπάρχει περίπτωση πολλά εμβόλια να αποκλειστούν ως αναποτελεσματικά.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες, συμβάλλουν στην καθυστέρηση της παραγωγής ενός εμβολίου. Συνήθως, για να εγκριθεί ένα εμβόλιο και να είναι διαθέσιμο στο κοινό, μπορεί να χρειάζεται μέχρι και μία δεκαετία, ενώ στην περίπτωση του κορονοϊού, οι εκτιμήσεις ανέρχονται στο διάστημα των 18 μηνών, κι αυτό, αν όλα πάνε όπως περιμένουν οι επιστήμονες και δεν προκύψει κανένα πρόβλημα στην πορεία.
Παράλληλα, υπάρχει και ένα άλλο πιθανό εμπόδιο που μπορεί να επιβραδύνει τη διάθεση του εμβολίου. Όταν το εμβόλιο θα είναι έτοιμο, θα πρέπει να παραχθεί σε τεράστιες ποσότητες, γεγονός που εξαρτάται άμεσα από την παραγωγική δύναμη του κάθε οργανισμού υγείας και το κατά πόσο μπορεί να υποστηρίξει τέτοιες ποσότητες και σε τι χρονικό εύρος. Πέρα δηλαδή από τους επιστημονικούς και τεχνολογικούς περιορισμούς, την ευρεία κυκλοφορία του εμβολίου επηρεάζουν επίσης πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες.
Μέχρι τότε, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιορίσουμε την εξάπλωση του ιού ώστε να μην προσβάλλει μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων από όσο μπορεί να αντέξει να νοσηλεύσει το εκάστοτε σύστημα υγείας.
Photo by National Cancer Institute on Unsplash
