Covid-19 και fake news: πώς δεν θα πέσετε θύμα

Πώς θα αναγνωρίσετε αν αυτό που διαβάσατε είναι μια αληθινή είδηση ή fake news…

Το facebook επικρίθηκε σφοδρά για την αποτυχία του να συμβάλλει στην καταστολή ψεύτικων ειδήσεων κατά τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016. Έκτοτε αποφάσισε να αναλάβει δράση. Αποφάσισε να δημιουργήσει ένα ενημερωτικό δελτίο για τον εντοπισμό ψευδών ειδήσεων.

Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πιστέψουν τις πληροφορίες που διαβάζουν αν είναι ελκυστικές και αντιπροσωπεύουν τα συναισθήματά τους. Ωστόσο, Το να έχεις κριτική στάση απέναντι στις δημοσιεύσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ισχυρίζονται ότι είναι ειδήσεις είναι σημαντικό για να μην πέσεις θύμα ψευδών ειδήσεων.

Είναι πιθανό να έχετε δει κάποια παράξενα πρωτοσέλιδα σχετικά με το νέο κοροναϊό που κυκλοφορεί γύρω από τη ροή κοινωνικών μέσων σας τους τελευταίους μήνες. Το ξέσπασμα της παραπληροφόρησης όχι μόνο δυσκολεύει τους ανθρώπους να λάβουν ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τον COVID-19, αλλά δημιουργεί επίσης μια «infodemic» δηλαδή επιδημία πληροφοριών που αμαυρώνει την εμπιστοσύνη του κοινού στο σύστημα υγείας.

Πώς μπορούν λοιπόν οι άνθρωποι να διακρίνουν το γεγονός από τη φαντασία στο διαδίκτυο; Η απάντηση μπορεί να είναι σχετικά εύκολη, τουλάχιστον σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένα ενημερωτικό δελτίο που στάλθηκε σε χρήστες του Facebook ήταν αποτελεσματικό στο να βοηθά τους ανθρώπους να εντοπίζουν ψευδείς ειδήσεις. Η απλή παρέμβαση αυτή μπορεί να είναι ένα κλειδί για την καταπολέμηση της πίστης σε ψευδείς δημοσιεύσεις για τον COVID-19 . Μια απλή αλλά αποτελεσματική παρέμβαση

Η πλατφόρμα κοινωνικών μέσων ενημέρωσης έφθασε στην κορυφή των προτιμήσεων των χρηστών σε 14 χώρες και δημοσίευσε τις συμβουλές από άρθρα εφημερίδων σε όλο τον κόσμο τον Απρίλιο του 2017. Θεωρείται ως η μεγαλύτερη παρέμβαση στον κόσμο στα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης μέχρι σήμερα.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών εξέτασε εάν η παρέμβαση λειτούργησε σωστά. Ερευνητές από πολλά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις του Μισσούρι, έδειξαν το ενημερωτικό δελτίο του Facebook σε άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, παρουσίασαν και μια τροποποιημένη έκδοση σε άτομα στην Ινδία, και στη συνέχεια τους ζήτησαν να Αξιολογήσουν την ακρίβεια διαφόρων τίτλων (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που θεωρούνται ψευδείς από έναν οργανισμό ελέγχου) για μια περίοδο αρκετών εβδομάδων.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ικανότητα των συμμετεχόντων να διακρίνουν τα mainstream άρθρα από τους ψευδείς τίτλους ειδήσεων βελτιώθηκε κατά 26,5% στις Ηνωμένες Πολιτείες και 17,5% στην Ινδία αφού είδαν τις συμβουλές. «Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, δεδομένης της φύσης της παρέμβασης», δήλωσε ο Darren Linvill, αναπληρωτής καθηγητής επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Clemson, ο οποίος συνέταξε και ανέλυσε σχεδόν 3 εκατομμύρια tweets το 2018.

Επιπλέον, η παρέμβαση επηρέασε ελαφρώς την αντίληψη των συμμετεχόντων για την ακρίβεια των επικεφαλίδων των ειδήσεων, δείχνοντας ότι οι συμβουλές που είδαν αύξησαν τον σκεπτικισμό τους για όλες τις πληροφορίες.

«Η παρέμβαση ήταν σε κάθε περίπτωση καλύτερη από το να μην γίνει καμία παρέμβαση, αλλά δεν είναι ιδανική επειδή διδάσκεις βασικά τον σκεπτικισμό, κάτι που έχει μειονεκτήματα», πρόσθεσε ο Linvill. «Πρέπει να μάθουμε στους ανθρώπους πώς να εφαρμόζουν την κριτική σκέψη».

Η ικανότητα των συμμετεχόντων να αναγνωρίζουν ψεύτικες πληροφορίες στο Διαδίκτυο φάνηκε να εξασθενεί στο τέλος της μελέτης. «Στην αρχή (μετά την ανάγνωση των συμβουλών), είχαν αυξημένη εγρήγορση για το πώς να φιλτράρουν  αυτό που διαβάζουν, αλλά με την πάροδο του χρόνου, χαλαρώνουν τα κριτήρια και δεν φάνηκαν τόσο προσεκτικοί όσο ήταν στην αρχή», δήλωσε ο Sanket Shah, κλινικός βοηθός καθηγητής βιοϊατρικών και επιστημονικών πληροφοριών υγείας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, Σικάγο.

«Χρειαζόμαστε πολύ περισσότερη δουλειά και προθυμία από τους χρήστες να διατηρήσουμε την πειθαρχία για να προσδιορίσουμε τι είναι πραγματικό ή όχι».

Γιατί τα ψεύτικα νέα είναι τόσο διαδεδομένα αυτή τη στιγμή;

Οι παραπλανητικές δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά πολλές έχουν αυξηθεί ειδικά όσα είναι σχετικά με το νέο κοροναϊό και τις πρόσφατες διαμαρτυρίες. Ποιο είναι το πρόβλημα; Και στις δύο περιπτώσεις, η ταχύτητα με την οποία κινούνται τα παραδοσιακά μέσα για να αποκτήσουν αξιόπιστες ιστορίες δεν είναι η ίδια με την ταχύτητα στην οποία τα κοινωνικά μέσα μεταδώσουν τις ειδήσεις. Όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμες αξιόπιστες ειδησεογραφικές ειδήσεις, η παραπληροφόρηση θα γεμίσει αναπόφευκτα το κενό », δήλωσε ο Linvill.

Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πιστέψουν τις πληροφορίες που διαβάζουν αν είναι ελκυστικές και συνάδουν με τα συναισθήματά τους, ειδικά σε μια περίοδο κρίσης και αβεβαιότητας, πρόσθεσε ο Shah.

Πώς να εντοπίσετε τις ψεύτικες ειδήσεις

Ο Linvill και ο Shah συμφώνησαν ότι οι αμφίβολες πληροφορίες παρουσιάζονται με ολοένα και πιο στιλβωμένους τρόπους που καθιστούν πρόκληση την ανίχνευσή τους. Ευτυχώς, υπάρχουν μερικές στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να εντοπίσετε ψεύτικες ειδήσεις καθώς σερφάρετε στα κοινωνικά δίκτυα:

Ελέγξτε τις πληροφορίες

Οι περίεργοι τίτλοι δεν είναι πάντα ψευδείς, αλλά ίσως χρειαστεί να κάνετε κάποια επιπλέον έρευνα για να αποδείξετε ότι είναι αληθινοί. Ελέγξτε εάν άλλες αξιόπιστες πηγές ειδήσεων αναφέρουν παρόμοιες πληροφορίες προτού πιστέψετε κάτι, συμβουλεύει ο Shah.

Διαβάστε τα σχόλια

 Αν φαίνεται κάτι περίεργο σχετικά με ένα άρθρο, ελέγξτε τα σχόλια. “Εάν δείτε μια σειρά από σχόλια που αναφέρουν μια άλλη εκδοχή, αυτό είναι το πρώτο σημάδι ότι ίσως αυτό που διαβάζετε δεν είναι τόσο ακριβές όσο νομίζατε ότι ήταν. Εάν δείτε μια θετική συνομιλία στα σχόλια, αυτό είναι ένα σημάδι ότι η πληροφορία ίσως  να είναι ακριβής.

Σκεφτείτε κριτικά τις προθέσεις της πηγής

Τα mainstream ειδησεογραφικά πρακτορεία έχουν αποστολή να ενημερώνουν το κοινό με ακριβείς πληροφορίες. Αυτό δεν ισχύει για εταιρείες που προσπαθούν να σας πουλήσουν προϊόντα ή που προσπαθούν να επηρεάσουν ιδεολογικά τις απόψεις σας. Και στις δύο περιπτώσεις θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τα νέα ώστε να αντικατοπτρίζουν την ατζέντα τους. Κατανοήστε τα κίνητρα μιας πηγής για κάποια δημοσίευση της για να διαμορφώσετε τη γνώμη σας σχετικά με την αξιοπιστία αυτών των πληροφοριών.

Μοιραστείτε με προσοχή

 Όταν μοιράζεστε κάνετε share, δηλαδή, ένα άρθρο ή μια ανάρτηση από κάποιον άλλο, προωθείτε την πληροφορία του στους ακόλουθούς σας. Βεβαιωθείτε ότι το περιεχόμενο που μοιράζεστε είναι ακριβές και αυθεντικό πριν διαδώσετε το μήνυμα σε άλλους.

Μην χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ειδήσεις

Οτιδήποτε μπορεί να κοινοποιηθεί στα κοινωνικά μέσα. Ένας επίσημος φορέας ειδήσεων, όπως οι Ειδήσεις της Google, μπορεί να σας παρουσιάσει άρθρα από πιο αξιόπιστες πηγές. Παράλληλα και μια ποικιλία εναλλακτικών πηγών.