Μεγάλη περιφέρεια μέσης, υπέρταση, χαμηλή HDL («καλή») χοληστερόλη και υψηλά επίπεδα γλυκόζης αίματος… Σιωπηλά, αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και διαβήτη.
Ζυγίζεστε τακτικά και ελέγχετε το βάρος σας όσο μπορείτε. Μετράτε την περίμετρο της μέσης σας; Αν όχι, κακώς. Η καλή υγεία προϋποθέτει μέση δαχτυλίδι. Τα επιπλέον κιλά που εντοπίζονται στην περιοχή της κοιλιάς ή της μέσης είναι τα πιο επικίνδυνα για την υγεία μας, γιατί σύμφωνα με τους γιατρούς είναι επιβαρυντικός παράγοντας για την ανάπτυξη του Μεταβολικού Συνδρόμου.
Το σύνδρομο αυτό, αν και έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στους γιατρούς, θεωρείται το έναυσμα για την εμφάνιση ορισμένων προβλημάτων υγείας, τα οποία σχετίζονται με τη λειτουργία της καρδιάς, τη ρύθμιση των ορμονών, τα καλά επίπεδα σακχάρου, χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων. Αν και δεν πρόκειται για νόσο, αλλά για τη συνύπαρξη μιας ομάδας επιβαρυντικών παραγόντων, οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον της ιατρικής τα επόμενα χρόνια.
Ο προβληματισμός γύρω από την κατάσταση αυτή ξεκίνησε πρώτα από την ορολογία, καθώς έχουν χρησιμοποιηθεί οι όροι: «Σύνδρομο Χ», «Καρδιομεταβολικό Σύνδρομο», «Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη» και τώρα «Μεταβολικό Σύνδρομο». Η διαφορετική ορολογία συνδέεται περισσότερο με τις ειδικότητες των γιατρών, οι οποίες εμπλέκονται στη διαχείριση των ατόμων που κινδυνεύουν από το μεταβολικό σύνδρομο ή το σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη.
Γνώρισμα ή ασθένεια;
Αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, λίπος που εντοπίζεται στην περιοχή της κοιλιάς και διακυμάνσεις εντός φυσιολογικών ορίων στο σάκχαρο του αίματος, είναι τα χαρακτηριστικά του λεγόμενου Μεταβολικού Συνδρόμου.
Κάποιοι στην αρχή, μίλησαν για ασθένεια, και όσοι είχαν τα συμπτώματα του συνδρόμου θορυβήθηκαν. Ωστόσο, οι εκπρόσωποι δύο σημαντικών οργανισμών στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, έκαναν έκκληση στο πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για το Διαβήτη που έγινε στην Αθήνα, για πιο προσεκτική διερεύνηση του ζητήματος από τους συναδέλφους τους, θέτοντας τελικά το ερώτημα, εάν ο ορισμός του είναι σωστός και εάν πρόκειται όντως για σύνδρομο.
Σε μια κοινή ανακοίνωσή τους, η αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Μελέτη του Διαβήτη υποστηρίζουν ότι «το Μεταβολικό Σύνδρομο –το οποίο θεωρείται προγνωστικός παράγοντας καρδιαγγειακής νόσου– δεν έχει ορισθεί σωστά, χρησιμοποιείται χωρίς συνέπεια και απαιτεί περαιτέρω έρευνα για να γίνει κατανοητό πότε και πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζεται».
Δεν πρέπει να γίνονται διαγνώσεις, αναφέρουν οι δύο οργανισμοί, ότι κάποια άτομα πάσχουν από «Μεταβολικό Σύνδρομο». Κάτι τέτοιο οδηγεί τους ασθενείς στο παραπλανητικό συμπέρασμα ότι πάσχουν από κάποια νόσο, ενώ αυτό που στην πραγματικότητα έχουν είναι μια ομάδα καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου.
Επικίνδυνες σχέσεις
Το μεταβολικό σύνδρομο συχνά ορίζεται ως η ύπαρξη τριών ή περισσότερων από τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου: μεγάλη περιφέρεια μέσης, υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, υψηλή αρτηριακή πίεση, χαμηλή HDL («καλή») χοληστερόλη και υψηλά επίπεδα γλυκόζης αίματος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δίνει έναν ελαφρώς διαφορετικό ορισμό που περιλαμβάνει τα άτομα που έχουν διαβήτη ή αντίσταση στην ινσουλίνη.
Καθεμία από τις παραπάνω καταστάσεις, μεμονωμένα, θεωρείται παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. «Δεν υπάρχει, όμως, κάποιος μαγικός συνδυασμός παραγόντων κινδύνου που αυξάνει περαιτέρω τον καρδιαγγειακό κίνδυνο ενός ατόμου ή που συνιστά ξεχωριστή νόσο», αναφέρει η Ele Ferrannini, MD, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Μελέτη του Διαβήτη.
Απάντηση στο ερώτημα αν, το σύνδρομο αυτό είναι η αιτία για την εμφάνιση του διαβήτη, της παχυσαρκίας, των καρδιαγγειακών προβλημάτων ακόμα και ορισμένων μορφών καρκίνου, δεν έχει δοθεί με σαφήνεια γιατί ακριβώς υπάρχει και η αντίστροφη ερώτηση. Αν, δηλαδή, κάποια από αυτές τις ασθένειες προκαλεί την αντίσταση στην ινσουλίνη και κατά συνέπεια στις υπόλοιπες νόσους.
Πάντως, ολοένα και περισσότερες επιστημονικές έρευνες, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι η αιτία για πολλά δεινά: την παχυσαρκία, το διαβήτη, τα καρδιαγγειακά επεισόδια, τις ορμονικές διαταραχές, ενώ εξετάζεται και η σχέση που μπορεί να υπάρχει με την ανάπτυξη γυναικολογικών καρκίνων.
Τι ακριβώς συμβαίνει
Το πάγκρεας προσπαθεί να ισορροπήσει αυτή την κατάσταση με την αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης. Αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται αρχικά και το σάκχαρο αίματος είναι εντός φυσιολογικών τιμών. Με τον καιρό η δυνατότητα αυτή εξασθενίζει, η ινσουλίνη δεν επαρκεί και το σάκχαρο στο αίμα ανεβαίνει. Ας δούμε, όμως, αναλυτικά τι συμβαίνει στον οργανισμό μας:
Στην Εποχή των Παγετώνων, η αντίσταση στην ινσουλίνη βοηθούσε κάποιους τυχερούς, προϊστορικούς προγόνους μας να επιβιώσουν από το λιμό. Λειτουργούσε σαν ένα είδος γενετικού τρικ, που βοηθούσε στην αποθήκευση επιπλέον σωματικού λίπους στις εποχές που υπήρχε άφθονη τροφή. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ακόμη πως διατηρούσε τα επιπλέον ποσά σακχάρου του αίματος σε κυκλοφορία, έτσι ώστε, να είναι διαθέσιμα για χρήση από τον εγκέφαλο, το αναπτυσσόμενο έμβρυο ή για τον εμπλουτισμό του μητρικού γάλακτος. Αλλά με το πρότυπο ζωής του 21ου αιώνα –γυρνάμε από τη δουλειά, ανοίγουμε την τηλεόραση κι αρχίζουμε το τσιμπολόγημα– το μεγαλύτερο ποσοστό της αντίστασης στην ινσουλίνη δεν ενεργοποιείται από αυτόν τον έξυπνο γονιδιακό μηχανισμό, αλλά είναι αποτέλεσμα του υπερβολικού βάρους και της ακινησίας. Το αποτέλεσμα: Όχι ένα εργαλείο επιβίωσης αλλά ένας αποτελεσματικός φονιάς.
Φυσιολογικά, το σώμα σας χρειάζεται μόνο μικρές ποσότητες ινσουλίνης για να ειδοποιήσει τα κύτταρα των μυών και του συκωτιού ότι ήρθε η ώρα να απορροφήσουν γλυκόζη μετά από ένα γεύμα. Υπακούοντας, στο σήμα που δίνει η ινσουλίνη, τα κύτταρα επιτρέπουν στη γλυκόζη να εισέλθει.
Αν όμως, είστε υπέρβαροι, το σωματικό λίπος –ιδιαίτερα το λίπος της περιοχής της κοιλιάς (περίμετρος μέσης πάνω από 103 εκ. για τους άντρες και πάνω από 89 εκ. για τις γυναίκες)– παρεμβαίνει. (Δείτε τον πίνακα σχηματική αναπαράσταση της Αντίστασης στην Ινσουλίνη). Το ανοσοποιητικό σας σύστημα αντιμετωπίζει το επιπλέον σωματικό λίπος σαν έναν ανεπιθύμητο εισβολέα, περιβάλλοντάς το με μια φάλαγγα λεμφοκυττάρων που στέλνουν χημικές ουσίες-αγγελιαφόρους στο αίμα. Αυτές οι ουσίες-αγγελιαφόροι μπλοκάρουν την ικανότητα της ινσουλίνης να στείλει το μήνυμα για την απορρόφηση της γλυκόζης από τα κύτταρα των μυών και του συκωτιού. Το αποτέλεσμα: Τα κύτταρά σας δεν μπορούν να απορροφήσουν τη γλυκόζη του αίματος. Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αυξάνονται λίγο. Το πάγκρεας ειδοποιείται και παράγει περισσότερη ινσουλίνη –το βιοχημικό αντίστοιχο του να «ταΐζει» κανείς με το ζόρι γλυκόζη τα κύτταρα που αντιστέκονται να το κάνουν. Και το σύστημα αυτό λειτουργεί. Τα υψηλά ποσά ινσουλίνης επιτρέπουν στα κύτταρα να λάβουν τη γλυκόζη από το αίμα. Λειτουργεί τόσο καλά που τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα παραμένουν φυσιολογικά ή ελαφρώς αυξημένα για δεκαετίες.
Μετά από πολλά χρόνια, τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, εξαντλούνται. Το αποτέλεσμα: Η ινσουλίνη πέφτει, το σάκχαρο του αίματος αυξάνεται – και έχουμε μια κλασική περίπτωση διαβήτη τύπου 2. Ο διαβήτης συνδέεται με μια τεράστια ποικιλία επιπλοκών της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του εμφράγματος και της υψηλής αρτηριακής πίεσης. Σήμερα, η ανίχνευση συμπτωμάτων αυτών των ασθενειών, ύστερα από μια διάγνωση για διαβήτη είναι πλέον τυπική διαδικασία. Αυτό που έχουν αρχίσει να βλέπουν οι γιατροί σήμερα είναι η δύναμη που προκαλεί αυτές τις επιπλοκές. Δεν είναι τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αλλά οι δεκαετίες της διατήρησης των υψηλών επιπέδων ινσουλίνης –κάτι που δυστυχώς, δεν είναι δυνατόν μέχρι σήμερα να υπολογιστεί με απλές εξετάσεις.
Αυτό, που πρέπει όμως να σας ανησυχήσει, είναι πως μόνο 1 στα 4 άτομα με Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη εμφανίζουν διαβήτη τύπου 2. Οι υπόλοιποι μπορεί ποτέ να μη λάβουν κάποια προειδοποίηση για την απειλή, η οποία κυκλοφορεί στο αίμα τους.
Ασκηθείτε και μην αγχώνεστε
Η αύξηση του ενδοκοιλιακού λίπους μπορεί να είναι αποτέλεσμα αυξημένης θρέψης, καπνίσματος, μεγάλης κατανάλωσης οινοπνεύματος και άγχους, καταστάσεων που επηρεάζουν τον υποθάλαμο στον εγκέφαλο, το κέντρο, δηλαδή, της θρέψης και της ρύθμισης των ορμονών. Οι ορμόνες δεν εκκρίνονται, φυσιολογικά, και επιπλέον επηρεάζεται το αυτόνομο νευρικό σύστημα, που κατευθύνει λειτουργίες του σώματος τις οποίες δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Αυτές οι παθολογικές λειτουργίες προκαλούν αύξηση του σπλαγχνικού λίπους και αύξηση των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Τα τριγλυκερίδια μεταφέρονται στο ήπαρ όπου αυξάνουν την παραγωγή γλυκόζης, και στους μυς όπου επιτείνουν την Αντίσταση στην Ινσουλίνη. Δημιουργείται, έτσι, ένας φαύλος κύκλος.
Η αύξηση του σωματικού βάρους αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και η απώλεια βάρους την ελαττώνει. Όταν το βάρος του σώματος αυξηθεί σε ποσοστό πάνω από 35-40% του ιδανικού σωματικού βάρους, η αντίσταση στην ινσουλίνη αυξάνεται περίπου κατά 40%.
Όμως, το σωματικό λίπος δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας κάνει χειρότερα τα πράγματα. «Οι μυϊκές συσπάσεις από τη φυσική δραστηριότητα μπορούν να κάνουν τα κύτταρα να απορροφήσουν γλυκόζη, ανεξάρτητα με τα επίπεδα της ινσουλίνης, ή την αντίσταση στην ινσουλίνη», λέει η Sonia Caprio, MD, καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας και Παιδιατρικής, συνεργάτις της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Yale. «Αν δεν ασκείστε, εξαρτάστε ακόμη περισσότερο από την ινσουλίνη και τους υποδοχείς της ινσουλίνης για να φτάσει η γλυκόζη στα κύτταρα». Έρευνες που έγιναν από τα πανεπιστήμια Duke και Harvard, υποδεικνύουν πως η έλλειψη ύπνου και το πολύ άγχος επιτείνουν την Αντίσταση στην Ινσουλίνη, επειδή αυξάνονται τα επίπεδα των ορμονών του άγχους.
Εσείς και ο γιατρός σας μόνο μπορείτε να εντοπίσετε το Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη καταμετρώντας τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου, όπως το υπερβολικό βάρος, η ηλικία πάνω από τα 50, το πάχος στην κοιλιά, τα υψηλά τριγλυκερίδια, η χαμηλή HDL χοληστερόλη και η υψηλή πίεση.
Πότε διατρέχετε κίνδυνο
Ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου αν:
Ο Δείκτης Μάζας Σώματός σας είναι πάνω από 25 ή αν έχετε επιπλέον λίπος στην περιοχή της κοιλιάς.
Ακολουθείτε καθιστικό τρόπο ζωής και δεν ασκείστε καθόλου.
Η ηλικία σας είναι πάνω από 50 ετών.
Έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2, υπέρτασης ή καρδιαγγειακών παθήσεων.
Οι τιμές σακχάρου νηστείας στο αίμα κυμαίνονται από 100 έως 125, και ειδικά για τις γυναίκες, αν παρουσιάστηκε διαβήτης κύησης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι τιμές αρτηριακής πίεσης, τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης είναι υψηλές.
Υπάρχει διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών, μια ορμονική κατάσταση που επηρεάζει αρνητικά τη γυναικεία γονιμότητα.
Τι μπορεί να προκαλέσει
Τα τελευταία 5 χρόνια νέες έρευνες αποκαλύπτουν πως το Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη προκαλεί τις παρακάτω πολύ σοβαρές ασθένειες:
Καρκίνος
Η σχέση καρκίνου και αντίστασης στην ινσουλίνη είναι υπό διερεύνηση, ύστερα από κάποιες ανησυχητικές ενδείξεις. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο συνέκριναν γυναίκες με καρκίνο του μαστού στα πρώτα στάδια και υγιείς γυναίκες. Διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού είχαν τρεις φορές υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης στον οργανισμό τους, σε σχέση με τις γυναίκες που δεν είχαν αναπτύξει καρκίνο. Μάλιστα, στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο μελετούν, αν και κατά πόσο, τα αντιδιαβητικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη ή και στον έλεγχο του καρκίνου του μαστού σε γυναίκες με αντίσταση στην ινσουλίνη.
Τι να κάνετε:
Όσες ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού (γονιδιακή επιβάρυνση, οικογενειακό ιστορικό) θα πρέπει, έτσι κι αλλιώς, να καθιερώσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής με άσκηση και μεσογειακή διατροφή. Η άσκηση θα πρέπει να θεωρηθεί ύψιστη προτεραιότητα, ωστόσο, γιατί μόνο έτσι θα προλάβετε την υπερβολική έκκριση ινσουλίνης.
Σακχαρώδης διαβήτης
Οι επιστήμονες γνωρίζουν από παλιά πως ο κακός μεταβολισμός της ινσουλίνης οδηγεί σε διαβήτη τύπου 2. Προκύπτει μετά από δεκαετίες παρουσίας του Συνδρόμου Αντίστασης στην Ινσουλίνη, όταν τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας, «καίγονται». Αποτέλεσμα είναι τα επίπεδα της ινσουλίνης να πέφτουν δραματικά, το σάκχαρο του αίματος να προσεγγίζει επικίνδυνα επίπεδα και να είναι απαραίτητη η χρήση φαρμάκων για τον έλεγχό του. Η ιδανική αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2 δεν πρέπει μόνο να διορθώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, αλλά και να προλαμβάνει, να εμποδίζει, να καθυστερεί ή να αντιστρέφει τις διαβητικές επιπλοκές.
Η Αντίσταση στην Ινσουλίνη συνδυάζεται με πλειάδα μεταβολικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της κεντρικής παχυσαρκίας, της υπέρτασης, της δυσλιπιδαιμίας, της υπερινσουλιναιμίας, οι οποίες αθροιστικά αυξάνουν τον κίνδυνο για μακροαγγειακή νόσο.
Τι να κάνετε:
Εάν είστε άνω των 45 ετών, καπνίζετε, έχετε επιπλέον βάρος, υπέρταση ή αυξημένα τριγλυκερίδια, υψηλή χοληστερόλη ή έχετε συγγενείς με διαβήτη, επισκεφθείτε ένα εξειδικευμένο διαβητολογικό κέντρο. Εάν είστε 50 ετών και έχετε κάποια καρδιαγγειακή πάθηση ή έχετε γεννήσει ένα μωρό άνω των 4 κιλών, καλό θα είναι να πάτε για εξετάσεις. Μια φυσιολογική τιμή σακχάρου το πρωί, όταν είμαστε νηστικοί, δεν αποκλείει την πιθανότητα διαταραχής του μεταβολισμού της γλυκόζης, αφού μία μεταγευματική τιμή σακχάρου μπορεί να αποκαλύψει τέτοια διαταραχή που ύπουλα μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές. Η παρέμβαση στον τρόπο ζωής, με την έννοια της αύξησης της φυσικής δραστηριότητας και απώλειας σωματικού βάρους, όταν πρόκειται για υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, καθυστερούν ή και πιθανώς αποτρέπουν, την εμφάνιση του έκδηλου διαβήτη.
Καρδιαγγειακά νοσήματα
Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα διαβρώνουν το ενδοθήλιο των αγγείων, ενώ ο συνδυασμός τους με υψηλές τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην πρόκληση καρδιαγγειακών παθήσεων όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τι να κάνετε:
Θα πρέπει να διατηρείτε σε φυσιολογικά επίπεδα τις τιμές του σακχάρου, της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, είτε με φαρμακευτική αγωγή που θα συστήσει ο γιατρός σας είτε με υγιεινή διατροφή και σωματική άσκηση, ανάλογα πάντα με την περίπτωση. Προληπτικά, οτιδήποτε κάνετε για να μειώσετε το λίπος στα μυϊκά κύτταρα και τα κύτταρα του ήπατος όπως η άσκηση και η απώλεια βάρους, διορθώνει το πρόβλημα της αντίστασης στην ινσουλίνη και μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Υπογονιμότητα
Το 5-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας εμφανίζει το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Η συχνότητα αυτού του συνδρόμου που σχετίζεται με υπογονιμότητα και στην ουσία πρόκειται για ορμονική διαταραχή, αυξάνεται συνεχώς λόγω της παχυσαρκίας και της έλλειψης σωματικής άσκησης.
Αν το σύνδρομο έχει διαγνωσθεί κλινικά, υπερηχογραφικά και εργαστηριακά, τότε θα πρέπει να διερευνηθεί πιθανή αντίσταση του οργανισμού στη δράση της ινσουλίνης. Η διερεύνηση αυτή είναι σημαντική διότι έχει βρεθεί από συστηματικές μελέτες ότι οι παχύσαρκες πάσχουσες γυναίκες που έχουν αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης διατρέχουν κίνδυνο έως και 20% να νοσήσουν στο μέλλον από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, ακόμη και οι ασθενείς που δεν είναι παχύσαρκες, αλλά έχουν αυξημένο σωματικό βάρος (δείκτης σωματικής μάζας >27) έχουν αυξημένο ρίσκο εμφάνισης της νόσου.
Ταυτόχρονα, θα πρέπει να τονιστεί πως οι έγκυες γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση Διαβήτη της Κύησης και κατά συνέπεια θα πρέπει να παρακολουθούνται στένα από το μαιευτήρα τους με αιματολογικές εξετάσεις και υπερηχογραφήματα ανάπτυξης του εμβρύου.
Εξαιτίας, των διαταραγμένων ορμονών (αρρενοποίηση, υπερινσουλιναιμία, παχυσαρκία) οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών εμφανίζουν συχνά ανώμαλο λιπιδαιμικό προφίλ (υψηλά τριγλυκερίδια και χοληστερόλη) με συνεπακόλουθο να διατρέχουν μακροπρόθεσμα μεγαλύτερο κίνδυνο για υπέρταση και έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Τι να κάνετε:
Εάν έχετε ανωμαλίες στον κύκλο σας: ακμή, έντονη τριχοφυΐα στο πρόσωπο, προβλήματα στην επιδερμίδα και τα μαλλιά και είστε υπέρβαρες πρέπει να επισκεφθείτε ενδοκρινολόγο ή κάποιον ειδικό σε θέματα υπογονιμότητας, αν προσπαθείτε να αποκτήσετε παιδί και δεν το έχετε καταφέρει μέχρι τώρα. Επίσης, καλό θα είναι να χάσετε βάρος.
Υπέρταση και νεφροπάθεια
Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης αυξάνουν την πιθανότητα υπέρτασης και κατά συνέπεια τον κίνδυνο δυσλειτουργίας των νεφρών. Μάλιστα, έρευνες δείχνουν ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη αυξάνει κατά δυόμισι φορές το ενδεχόμενο ανάπτυξης σοβαρής νεφροπάθειας.
Τι να κάνετε:
Όσοι εμφανίζετε αντίσταση στην ινσουλίνη ή είστε διαβητικοί, θα πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας για τον τακτικό έλεγχο των νεφρών, έτσι ώστε να αποφευχθεί εγκαίρως η διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας.
Νόσος Αλτσχάιμερ και γεροντική άνοια
Επιστημονικές έρευνες ενισχύουν την άποψη ότι ο διαβήτης και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ και των διαφόρων μορφών άνοιας. Η θεωρία αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι εντοπίζονται παρόμοιες βλάβες στον εγκέφαλο τόσο σε διαβητικούς και παχύσαρκούς ασθενείς όσο και σε άτομα που έχουν διάφορες μορφές άνοιας.
Τι να κάνετε:
Το καλύτερο που θα πρέπει να κάνετε εάν διατρέχετε αυτούς τους κινδύνους είναι η τροποποίηση της διατροφής σας προς το υγιεινότερο με έμφαση σε τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία και η ένταξη της σωματικής άσκησης στην καθημερινότητά σας.
Γιατί εγώ δεν το ξέρω;
Δεν υπάρχει καμία εξέταση ή διαγνωστική μέθοδος που να πιστοποιεί ότι ένα άτομο έχει αντίσταση στην ινσουλίνη. Συγκεκριμένο τεστ για την αντίσταση στην ινσουλίνη, ανάλογο με εκείνο του σακχάρου, των τριγλυκεριδίων ή της χοληστερίνης, αναμένεται να υπάρξει ύστερα από μια πενταετία.
Οι γιατροί οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι κάποιος έχει αντίσταση στην ινσουλίνη, λαμβάνοντας υπόψη τους διάφορες παραμέτρους, οι οποίες συνηγορούν στην ύπαρξη του Συνδρόμου. Οι κυριότερες είναι η παχυσαρκία και ειδικά ο εντοπισμός λίπους στην κοιλιακή χώρα, οι υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων και χοληστερίνης, ενώ ορισμένοι γιατροί πιστεύουν ότι και η αδυναμία ενός ανθρώπου να χάσει με ευκολία κάποια επιπλέον κιλά και να διατηρήσει το βάρος του είναι ένδειξη αντίστασης στην ινσουλίνη.
Από τη στιγμή που δεν υπάρχει συγκεκριμένη διαγνωστική εξέταση για το σύνδρομο, με την έννοια του ορισμού φυσιολογικών τιμών ενός δείκτη, όπως συμβαίνει π. χ. με το σάκχαρο ή τη χοληστερίνη είναι δύσκολη και η θεραπεία που στοχεύει απευθείας στο πρόβλημα.
Οι γιατροί προσπαθούν να περιορίσουν το σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη με περιορισμό των άλλων παραγόντων που δημιουργούνται εξαιτίας αυτής της κατάστασης. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε, δεν έχουν ακόμα οργανωθεί μεγάλες ενημερωτικές καμπάνιες για το πρόβλημα αυτό. Χαρακτηριστικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι για την αντίσταση στην ινσουλίνη, χρησιμοποιούνται και άλλοι ιατρικοί όροι όπως Μεταβολικό Σύνδρομο ή Σύνδρομο Χ.
Οι καλύτερες στρατηγικές αντιμετώπισης
Υγιεινή διατροφή και καθημερινή σωματική άσκηση, είναι το κλειδί για πολλές ασθένειες του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Και το Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη είναι μια κλασική ασθένεια που εμφανίζεται σε άτομα που ακολουθούν το δυτικό μοντέλο ζωής: την κατανάλωση fast food, τη χρήση του αυτοκινήτου ακόμα και για αποστάσεις λίγων δεκάδων μέτρων, την καθιέρωση ανθυγιεινών συνηθειών όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ. Κορυφαίος παράγοντας για την εμφάνιση δυσλειτουργιών των ορμονών είναι, βέβαια, το στρες, το οποίο μακροπρόθεσμα επηρεάζει αρνητικά τα περισσότερα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού.
Ακολουθήστε τις παρακάτω στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας και να αντιμετωπίσετε αυτή την πολύ σοβαρή απειλή.
Χάστε λίγο βάρος
Το πρώτο βήμα για τη δραστική μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη είναι η απώλεια σωματικού βάρους. Αν κάποιος υπέρβαρος ή παχύσαρκος κατορθώσει να χάσει το 5-7% του σωματικού βάρους, τότε μπορεί να μειωθεί η αντίσταση στην ινσουλίνη κατά 50% και κατά συνέπεια όλες οι καταστροφικές επιπτώσεις της. Η απώλεια σωματικού βάρους επιτυγχάνεται με πιστή εφαρμογή των κανόνων της μεσογειακής διατροφής. Πολλά φρούτα και λαχανικά σε καθημερινή βάση, αρκετά γαλακτοκομικά προϊόντα, δημητριακά που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, λίγο κρέας την εβδομάδα και περιορισμό της ζάχαρης. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα (που είναι φτωχά σε λιπαρά) είναι πλούσια σε ασβέστιο και μαγνήσιο, τα οποία βελτιώνουν τη διαδικασία με την οποία γίνονται αντιληπτές οι εντολές της ινσουλίνης από τα κύτταρα. Προσπαθήστε να λαμβάνετε τρεις μερίδες την ημέρα. Τα τρόφιμα που έχουν υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη όπως τα αναψυκτικά, τα γλυκά, το λευκό ψωμί ανεβάζουν ταχύτατα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τα τρόφιμα με χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη (όλα όσα περιγράψαμε αρχικά) χωνεύονται πιο αργά, απελευθερώνοντας γλυκόζη στο αίμα με ένα χαλαρό ρυθμό, πράγμα που κρατά τα επίπεδα της ινσουλίνης χαμηλά.
Ασκηθείτε
Ακόμη και πριν χάσετε ένα κιλό η σωματική άσκηση θα μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και τα επίπεδα της ινσουλίνης. Γιατί; Οι μυϊκές συσπάσεις «σπρώχνουν» τη γλυκόζη μέσα στα κύτταρα, ακόμη κι αν η αντίστασή σας στην ινσουλίνη είναι μεγάλη. Ένας καθημερινός περίπατος, το ανεβοκατέβασμα μιας σκάλας, οι οικιακές εργασίες και ελαφριά γυμναστική βοηθούν τον οργανισμό στον έλεγχο της ινσουλίνης και σταθεροποιούν το σωματικό βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα.
Προτείνονται 30 λεπτά άσκησης, 6 με 7 ημέρες την εβδομάδα. Αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος αυξήστε το χρόνο στη μία ώρα κάθε φορά. Το ποδήλατο, το τρέξιμο, το περπάτημα, το κολύμπι, γενικά κάθε μορφή αεροβικής άσκησης θα σας βοηθήσει να φτάσετε σωστά στο στόχο σας.
Σηκώστε βάρη: Σύντομα προγράμματα ενδυνάμωσης των μυών μερικές φορές την εβδομάδα κάνουν τα μυϊκά κύτταρα πιο ευαίσθητα στην ινσουλίνη, εν μέρει, γιατί αυξάνουν τον αριθμό των ειδικών υποδοχέων στην επιφάνειά τους. Αυτοί οι υποδοχείς μεταφέρουν τη γλυκόζη του αίματος μέσα στα μυϊκά κύτταρα. Χρειάζεστε περίπου 30 λεπτά 2-3 φορές την εβδομάδα, αφού ζητήσετε τη συμβουλή του γυμναστή σας.
Κάντε ένα διάλειμμα ηρεμίας
Οι έρευνες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πολύ άγχος –που μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα στη σχέση ή το γάμο, το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, τις επαγγελματικές απαιτήσεις ή τη φροντίδα ενός άρρωστου συγγενή– αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του Συνδρόμου Αντίστασης στην Ινσουλίνη. Μειώστε το στρες με μια μέθοδο χαλάρωσης –ο διαλογισμός έχει απτά αποτελέσματα, αλλά θα χρειαστεί να σας δείξει κάποιος ειδικός πώς να διαλογίζεστε σωστά. Άλλοι πιο εύκολοι τρόποι είναι: * Ένα ζεστό μπάνιο υπό το φως των κεριών
* Η παρατήρηση των ψαριών σε ένα ενυδρείο
* Η παρατήρηση των παιδιών σας, ενώ είναι απορροφημένα με το παιχνίδι τους
*Η καταγραφή σε ένα χαρτί όλων των πραγμάτων στη ζωή σας που σας κάνουν να αισθάνεστε ευγνωμοσύνη
* Η μεσημεριανή σιέστα.
Μπορείτε να πάτε μια εκδρομή, ακόμη και μόνες σας. Η οδήγηση στην εξοχή έχει θαυματουργά αποτελέσματα. Κάντε κάτι για τους άλλους, χωρίς να υπολογίσετε το προσωπικό όφελος ή κάντε κάτι τελείως απρόβλεπτο!
Φροντίστε να κοιμάστε αρκετά το βράδυ ώστε να αισθάνεστε αναζωογονημένοι το πρωί. Περισσότερος ύπνος σημαίνει να πέφτετε πιο νωρίς στο κρεβάτι και όχι να κοιμάστε μέχρι τις 12. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως όταν τα μάτια μένουν ανοιχτά για μεγαλύτερο διάστημα του φυσιολογικού, υπάρχει συσχετισμός με το Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη.
Περισσότερα
