Πρόωρος τοκετός: Τα 9 σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε

Διαβάστε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να αποτρέψετε το ενδεχόμενο μιας πρόωρης γέννας.

Ποια είναι τα συμπτώματα του πρόωρου τοκετού; Ποιους πόνους δεν πρέπει να αγνοήσουμε; Πότε υπάρχει κίνδυνος για την υγεία του εμβρύου; Διαβάστε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να αποτρέψετε το ενδεχόμενο μιας πρόωρης γέννας.

Του ΜΑΝΟΥ ΣΙΓΑΝΟΥ

Κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον πλανήτη γεννιούνται πρόωρα πάνω από 13 εκατομμύρια βρέφη – τα περισσότερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο πρόωρος τοκετός αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα της μαιευτικής γυναικολογίας. Τα τελευταία 20 χρόνια παρ’ όλες τις προσπάθειες που έχουν κάνει οι επιστήμονες, δεν έχει περιοριστεί αποτελεσματικά, όπως όμως επισημαίνουν, υπάρχουν ορισμένα σημάδια που σας προειδοποιούν για έναν πρόωρο τοκετό. Αναγνωρίζοντας έγκαιρα αυτά τα συμπτώματα, μπορείτε συχνά να τον αποτρέψετε. Ενημερωθείτε λοιπόν για όλες τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις που αφορούν την πρόληψη και αντιμετώπιση των πρόωρων γεννήσεων.

Πότε ο τοκετός θεωρείται πρόωρος

Πρόωρος θεωρείται ο τοκετός που συμβαίνει πριν από τις 37 εβδομάδες της κύησης. Αν ο πρόωρος τοκετός συμβεί μετά τις 32 εβδομάδες κύησης, τότε το βρέφος έχει 90% πιθανότητες να επιβιώσει. Ένα παιδί που γεννιέται στις 23 εβδομάδες έχει πιθανότητες επιβίωσης 7%.

ΠΟΤΕ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣΟΧΗ:

*Αν στο παρελθόν είχατε αποβολή ή πρόωρη γέννα.
*Αν είχατε χειρουργηθεί στον τράχηλο λ.χ. βιοψία. Στην περίπτωση αυτή, ο τράχηλος δεν είναι τόσο δυνατός, ώστε να μπορέσει να “κρατήσει” το μωρό. * Αν περιμένετε δίδυμα ή τρίδυμα. Αν κυοφορείτε ένα παιδί έχετε 1,8% να γεννηθεί πριν τις 32-33 εβδομάδες, αν περιμένετε δίδυμα 13,9%, ενώ τρίδυμα 41%.

Τα σημάδια του πρόωρου τοκετού:

1 Πόνοι στην πλάτη ή στην κοιλιά

Ο πόνος χαμηλά στην πλάτη σας ενδεχομένως να είναι φυσιολογικός, αλλά ίσως μερικές φορές να αποτελεί σύμπτωμα που να προμηνύει έναν πρόωρο τοκετό. Ειδικά αν ο πόνος επιμένει και δεν ανακουφίζεστε όταν αλλάζετε στάση, θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας. Ακόμη, ένας πόνος (ή οι κράμπες) στην κοιλιά που μπορεί να τον νιώθετε σαν τυμπανισμό και ειδικά όταν συνοδεύεται από αυξημένη πίεση στη λεκάνη ή στον κόλπο, μπορεί να είναι ένα φυσιολογικό σύμπτωμα της εγκυμοσύνης, αλλά μερικές φορές είναι πολύ πιθανό να αποτελεί μια ένδειξη πρόωρου τοκετού. Επικοινωνήστε με το γιατρό σας και εξηγήστε του πώς ακριβώς νιώθετε.

2 Ύποπτες συστολές της μήτρας

Οι ελαφρές, ανώδυνες συσπάσεις στη μήτρα (γίνεται πολύ σκληρή και μετά χαλαρώνει) είναι φυσιολογικό να συμβαίνουν μετά την 20ή εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Αν όμως γίνονται σε τακτά διαστήματα, δηλαδή έξι ή περισσότερες φορές μέσα σε μία ώρα, θα πρέπει να το αναφέρετε στο γιατρό σας, καθώς είναι ύποπτες. Μπορεί να οφείλονται σε φλεγμονές του αμνιακού υγρού. Η έγκυος, στην περίπτωση αυτή, έχει συσπάσεις, επειδή το έμβρυο προσπαθεί να βγει εκτός του μολυσμένου χώρου στον οποίο βρίσκεται. (Οι γιατροί συνήθως χορηγούν αντιβιοτικά.) Προληπτικά, οι γυναικολόγοι συνιστούν, καλλιέργεια κολπικού υγρού στη μέλλουσα μητέρα, ώστε, αν υπάρχουν εγκατεστημένα μικρόβια, να αντιμετωπιστούν έγκαιρα πριν την εγκυμοσύνη.

3 Εκκρίσεις με κνησμό

Η ύπαρξη εκκρίσεων με δυσάρεστη οσμή ίσως να είναι μια ένδειξη φλεγμονής από εγκατεστημένα μικρόβια στον τράχηλο ή στη μήτρα. Θα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας και αυτός ενδεχομένως να σας χορηγήσει αντιβίωση, ώστε να αντιμετωπιστεί η φλεγμονή. Ακόμη, αν παρουσιάζετε συχνά ουρολοιμώξεις, θα πρέπει να παρακολουθείστε πιο στενά από το γυναικολόγο σας, καθώς μία ουρολοίμωξη, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να γίνει αιτία πρόωρου τοκετού.

4 Ξαφνική εμφάνιση υγρών

Η εμφάνιση αμνιακού υγρού μπορεί να υποδηλώνει ότι “έσπασαν τα νερά” πρόωρα και φυσικά δεν είναι σύμπτωμα που πρέπει να αγνοήσετε. Το αμνιακό υγρό ενδέχεται να τρέχει συνεχώς από τον κόλπο ή να έχει διακοπτόμενη ροή. Αν αυτό συμβεί στις εβδομάδες της κύησης, ο γιατρός σας με την κατάλληλη αγωγή θα βοηθήσει ώστε να παραταθεί η εγκυμοσύνη μέχρι το μωρό να μπορεί να γεννηθεί υγιές. Συνήθως, χορηγούνται φάρμακα που καθυστερούν τον τοκετό, κορτιζονούχα φάρμακα και αντιβίωση. Σημαντικό ρόλο παίζει η εβδομάδα της κύησης, κατά την οποία θα σπάσουν τα νερά. Όσο πιο προχωρημένη είναι η εγκυμοσύνη, τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος για το μωρό. Ακόμη, η ύπαρξη μεγάλης ποσότητας υγρού μέσα στον αμνιακό σάκο, συχνά σχετίζεται με τον πρόωρο τοκετό λόγω της αυξημένης πίεσης που προκαλείται στην περιοχή. Οι γιατροί κάνουν παρακέντηση, για να βγάλουν το επιπλέον υγρό ή παρακολουθούν στενά την έγκυο.

5 Παρουσία αίματος

Η κολπική αιμορραγία είναι σύμπτωμα που πρέπει άμεσα να αναφέρετε στο γιατρό. Μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες (π.χ. πολύποδας στον τράχηλο) μεταξύ αυτών και η αποκόλληση του πλακούντα. Είναι σύμπτωμα που πρέπει να αναφέρετε άμεσα στο γιατρό σας. Ο γυναικολόγος είναι πιθανό να σας συστήσει ακινησία, για να περιοριστεί έτσι η πιθανότητα μίας αποβολής ή ενός πρόωρου τοκετού, αν η εγκυμοσύνη σας είναι πιο προχωρημένη.

6 Πίεση στην πύελο

Η πίεση στην πύελο δηλαδή στη βάση της σπονδυλικής στήλης, μπορεί να αποτελεί προπομπό των ωδίνων του τοκετού. Η πίεση στην πύελο, μπορεί να συνοδεύεται από αίσθημα ότι το μωρό σπρώχνει προς τα κάτω ή ακόμη μπορεί να αισθάνεστε να “πέφτει”. Ανάλογα με τη θέση που έχει που το μωρό, άλλες γυναίκες πονούν μπροστά, άλλες στα πλάγια και άλλες στην πλάτη.

7 Συχνοί πονοκέφαλοι

Οι συχνοί πονοκέφαλοι μερικές φορές μπορεί να αποτελούν ένδειξη προεκλαμψίας – μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υψηλή πίεση και μπορεί να γίνει αιτία είτε αποβολής είτε πρόωρου τοκετού. Αν αισθάνεστε έντονους πονοκεφάλους και διαπιστώσετε ότι η πίεσή σας είναι αυξημένη, θα πρέπει να το αναφέρετε στο γιατρό σας. Αν εκείνος υποπτεύεται ότι έχετε προεκλαμψία, θα σας υποβάλει σε διάφορες εξετάσεις (αίματος και ούρων). Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ακόμη τρόπος να προληφθεί η προεκλαμψία, αλλά οι ειδικοί μπορούν να καθυστερήσουν την εξέλιξή της. Οι γιατροί χορηγούν συνήθως αντιυπερτσιακά φάρμακα για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Συνήθως οι γυναίκες που κινδυνεύουν να εμφανίσουν προεκλαμψία κατά την εγκυμοσύνη είναι οι πολύ νέες ή οι πολύ μεγάλες σε ηλικία, καθώς και όσες υποφέρουν από διάφορα προβλήματα υγείας, όπως λ.χ. από υπέρταση, διαβήτη κτλ.

8 Μειωμένες κινήσεις του βρέφους

Αν το μωρό δεν κλοτσάει, όπως συνήθως, ίσως αποτελεί ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά στην εγκυμοσύνη. Στην περίπτωση αυτή, ίσως χρειαστεί να προκληθεί πρόωρος τοκετός τεχνητά, καθώς ενδέχεται το βρέφος να κινδυνεύει. Οι κινήσεις του βρέφους, πάντως, κανονικά αρχίζουν να γίνονται αντιληπτές από την εικοστή εβδομάδα.

9 Ο κοντός ή ακατάλληλος τράχηλος

Αν ο τράχηλός σας είναι πολύ βραχύς (κοντός), μπορεί ορισμένες φορές να αποτελεί ένδειξη πρόωρου τοκετού. Συνήθως δεν υπάρχουν άλλα συμπτώματα και ανακαλύπτεται τυχαία από το γιατρό στο υπερηχογράφημα. Ακόμη, αιτία πρόωρης γέννας μπορεί να είναι και η ανεπάρκεια τραχήλου, αν δηλαδή ο τράχηλος είναι πολύ χαλαρός και δεν μπορεί να κρατήσει το βρέφος. Το πρόβλημα αυτό είναι σύνθετο και μπορεί να οφείλεται σε παλαιότερες εκτρώσεις, επεμβάσεις κλπ. Στο παρελθόν, γινόνταν ράμματα στον τράχηλο, ακόμα και προληπτικά, σήμερα όμως γίνεται μόνο όταν υπάρχει ένδειξη.

Πώς θα βοηθήσει ο γιατρός

Αν ο γιατρός σας υποψιάζεται ότι ενδέχεται να γεννήσετε πρόωρα, θα προσπαθήσει να καθυστερήσει την εγκυμοσύνη σας όσο αυτό είναι δυνατό. Ακόμη όμως και στην περίπτωση που θα γεννηθεί πρόωρα, θα προβεί σε όλες τις ενέργειες, συστήνοντας την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Το σημαντικότερο στην αντιμετώπιση του προώρου τοκετού είναι να κερδηθεί χρόνος που θα επιτρέψει την -κατά το δυνατόν- μεγαλύτερη παραμονή του εμβρύου στη μήτρα. Εσείς το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να ξεκουράζεστε όσο περισσότερο μπορείτε και να αποφεύγετε το στρες.

Οι τελευταίες εξελίξεις

*Η κατανάλωση ψαριών κατά την εγκυμοσύνη μειώνει τον κίνδυνο ενός πρόωρου τοκετού, σύμφωνα με έρευνα επιστημόνων από τη Δανία, την οποία δημοσίευσε το επιστημονικό περιοδικό “British Medical Journal”. Οι Δανοί επιστήμονες θεωρούν ότι ο κίνδυνος ενός πρόωρου τοκετού μπορεί να ελαχιστοποιηθεί σημαντικά, εάν η έγκυος καθιερώσει στη διατροφή της την κατανάλωση ψαριών. Οι ειδικοί, πάντως, συμβουλεύουν τις εγκύους να περιορίσουν την κατανάλωση μεγάλων ψαριών (π.χ. ξιφία, τόνο, σολομό), καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να περιέχουν υδράργυρο.
*Βρετανοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Leeds πρόσφατα δημιούργησαν μια εικονική μήτρα μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή που προσομοιώνει τις μυϊκές συσπάσεις που προκαλούν συχνά πρόωρο τοκετό. Οι επιστήμονες προσπαθούν να κατανοήσουν με αυτό τον τρόπο τις αιτίες που ενδέχεται να προκαλέσουν έναν πρόωρο τοκετό. Η μέθοδος αυτή μπορεί να βοηθήσει, σύμφωνα με τους ειδικούς, στην πρόβλεψη και στην καλύτερη αντιμετώπιση των πρόωρων γεννήσεων.

Μ. Σιγανός, Vita