Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν στις θεωρίες συνωμοσίας και τι ισχύει τελικά;
Οι άνθρωποι είναι όλοι διαφορετικοί, επομένως οι λόγοι για τους οποίους πιστεύουν σε συνωμοσίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα παραγόντων. Γενικά, όμως, οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν σε συνωμοσίες λόγω αδυναμίας. Ο Τεντ Γκέρτζελ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, διαπίστωσε ότι η πίστη στις θεωρίες συνωμοσίας συνδέεται στενά με την ανασφάλεια για την απασχόληση, την αποξένωση, καθώς και την έλλειψη διαπροσωπικής εμπιστοσύνης. Οι συνωμοσίες διαψεύδονται εύκολα με πληθώρα αποδεικτικών στοιχείων και ορισμένων βάσιμων συλλογισμών, ωστόσο, αρκετά μεγάλα τμήματα του πληθυσμού συνεχίζουν να πιστεύουν σε παράλογες ιδέες, όπως οι ακόλουθες:
Οι προσσεληνώσεις που έγιναν στο φεγγάρι υποστηρίζεται ότι είναι φάρσες που κατασκευάστηκαν από μεγάλης κλίμακας κυβερνητική συμπαιγνία.
Εξωγήινοι υποστηρίζεται ότι έχουν επισκεφθεί τη γη με UFO, αλλά η παρουσία τους αποκρύπτεται από κακόβουλες υπηρεσίες.
Η σύγχρονη ιατρική υποστηρίζεται ότι είναι τοξική και η «εναλλακτική» ιατρική υποστηρίζεται ότι είναι θαυματουργή, αλλά μια παγκόσμια συνωμοσία που περιλαμβάνει άπληστες εταιρείες φαρμάκων αποκρύπτει αυτά τα στοιχεία.
Τα ίχνη των σωματιδίων πάγου που αφήνουν τα αεροπλάνα στον ουρανό (“contrails”) υποστηρίζεται ότι είναι πραγματικά τοξικά χημικά (“chemtrails”) που ψεκάζονται σε ολόκληρη τη γη από μια μυστική ομάδα που έχει σκοπό την καταστροφή και την κυριαρχία.
Ο ιός του AIDS φέρεται να κατασκευάστηκε σε εργαστήριο και χρησιμοποιείται σκόπιμα από μια μυστική εταιρεία ως εργαλείο καταστροφής.
Το φθόριο υποστηρίζεται ότι προστίθεται στο πόσιμο νερό από μυστικά κυβερνητικά προγράμματα προκειμένου να ασκηθεί έλεγχος του μυαλού.
Μια Νέα Παγκόσμια Τάξη υποστηρίζεται ότι ελέγχει κρυφά όλες τις κυβερνήσεις για κακόβουλους σκοπούς.
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις υποστηρίζεται ότι πραγματοποιήθηκαν κρυφά από τη… λαϊκή κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να υποδαυλίσει τον πόλεμο.
Ακόμη οι συσκευές δωρεάν ενέργειας υποστηρίζεται ότι μπορούν να δημιουργήσουν με επιτυχία ενέργεια από το τίποτα, αλλά η ευρεία χρήση τους καταστέλλεται από ισχυρές συνωμοσίες που αφορούν εταιρείες ενέργειας.
Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες ισχυρίζονται πολλοί ότι είναι επικίνδυνες και μια τεράστια συνωμοσία υποστηρίζεται ότι καταστέλλει στοιχεία που δείχνουν αυτό το γεγονός.
Παρά το γεγονός ότι συνωμοσίες, όπως αυτές, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τη λογική και υπάρχει ένα τεράστιο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων που το πιστοποιεί αυτό, τέτοιες συνωμοσίες εξακολουθούν να γίνονται πιστευτές από πολλούς ανθρώπους. Γιατί; Ο κύριος λόγος που οι άνθρωποι πιστεύουν στις συνωμοσίες παρά τον παραλογισμό τους είναι η αδυναμία. Η έλλειψη εκπαίδευσης ή μόρφωσης, η εξαθλίωση, ο εθισμός στις ουσίες, οι δυσλειτουργικές οικογένειες και οι αποτυχημένες σχέσεις συμβάλλουν στο να αισθάνεται ένα άτομο αβοήθητο. Προκειμένου να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά τέτοιες καταστάσεις, πολλοί άνθρωποι κατηγορούν την αδυναμία τους σε συνωμοσίες και σε γιγάντιες μυστικές εταιρείες με εκπληκτική δύναμη που ελέγχουν τους πάντες για απαίσιους σκοπούς. Η πίστη στις συνωμοσίες δίνει σε όσους βρίσκονται σε απελπιστικές συνθήκες κάτι να ελπίζουν. «Εάν η συνωμοσία μπορεί απλώς να αποκαλυφθεί», σκέφτονται, «δεν θα είμαι πια άπορος». Επιπλέον, η ίδια η πεποίθηση γίνεται ενδυναμωτική για πολλούς σε αβοήθητες καταστάσεις. Βλέπουν τον υπόλοιπο κόσμο ως ανόητα πρόβατα που ελέγχονται από την ελίτ και τους εαυτούς τους ως λίγους φωτισμένους. Μάλιστα, η πίστη στις συνωμοσίες επιτρέπει σε αυτούς τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά το χάος που περιβάλλει τη ζωή τους πιστεύοντας ότι υπάρχει μια γενικά οργανωμένη κοινωνία ελίτ που ελέγχει τον κόσμο. Παρόλο που βλέπουν αυτή την κοινωνία ως μυστική και κακιά, η ίδια η πίστη σε μια οργανωμένη, ελεγχόμενη κοινωνία είναι αρκετή για να προσφέρει παρηγοριά σε κάποιον που αισθάνεται περικυκλωμένος από χάος και αβοήθητος στην κατάστασή του.
Αν και ένα άτομο μπορεί να απασχολείται με ασφάλεια σε μια ανταποδοτική καριέρα, η έλλειψη εκπαίδευσης μπορεί να είναι αρκετή για να τον καταστήσει υποσυνείδητα αβοήθητο και ως εκ τούτου ευάλωτο σε θεωρίες συνωμοσίας. Όταν ένα άτομο δεν κατανοεί τους βασικούς φυσικούς νόμους που διέπουν το σύμπαν, τα καθημερινά γεγονότα φαίνονται τυχαία και παράλογα. Το να είσαι αντιμέτωπος μέρα με τη μέρα με ένα συνονθύλευμα ακατανόητων γεγονότων είναι οδυνηρό. Για να αντιμετωπίσουν αυτή την ψυχική αναταραχή, πολλοί άνθρωποι βλέπουν τις συνωμοσίες ως τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τη φαινομενικά τυχαία σειρά γεγονότων. Στην πραγματικότητα, οι νόμοι της επιστήμης κυβερνούν τον κόσμο. Αλλά είναι πολύ πιο εύκολο να πιστέψεις ότι μια μυστική κοινωνία διοικεί τον κόσμο από το να προσπαθήσεις να καταλάβεις τους νόμους της επιστήμης, αν έχεις ελλιπή εκπαίδευση.
Ο Goertzel δηλώνει, “…κατά τη διάρκεια περιόδων ανασφάλειας και δυσαρέσκειας, οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται την ανάγκη για έναν εχθρό στον οποίο να εξωτερικεύουν τα οργισμένα συναισθήματά τους. Οι θεωρίες συνωμοσίας μπορεί να βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση, παρέχοντας έναν απτό εχθρό που μπορούν να κατηγορήσουν για όλα τα προβλήματα. Παρέχουν, επίσης, έτοιμες απαντήσεις για αναπάντητα ερωτήματα και βοηθούν στην επίλυση αντιφάσεων μεταξύ γνωστών «γεγονότων» και του συστήματος πεποιθήσεων ενός ατόμου».
Γιατί δεν ισχύουν οι θεωρίες συνωμοσίας;
Οι περισσότερες πραγματικές συνωμοσίες καταρρέουν πριν καν ξεκινήσουν, ενώ οι υπόλοιπες τελικά αποκαλύπτονται και διαλύονται. Γιγαντιαίες, ισχυρές, επιτυχημένες συνωμοσίες δεν συμβαίνουν για τους εξής λόγους:
Χρειάζεται μόνο ένας πληροφοριοδότης για να καταρρίψει μια ολόκληρη συνωμοσία.
Οι άνθρωποι είναι εγγενώς ανεξάρτητοι. Η διατήρηση μιας παγκόσμιας συνωμοσίας θα απαιτούσε να κάνουμε εκατομμύρια ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα να έχουν τους ίδιους ακριβώς στόχους και κίνητρα
Ακόμη, οι άνθρωποι είναι εγγενώς αξιοπρεπείς. Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων στη γη είναι ηθικοί, νομοταγείς πολίτες που επιδιώκουν τη σταδιοδρομία και τους σκοπούς για να ωφελήσουν την κοινωνία. Μια γιγάντια συνωμοσία θα απαιτούσε από μεγάλο αριθμό ανθρώπων να πουν ψέματα, να απατήσουν και να βλάψουν σκόπιμα την οικογένεια, τους φίλους, τους γείτονες και τη χώρα τους.
Είμαστε όλοι άνθρωποι. Οι γιατροί αρρωσταίνουν επίσης. Επομένως, οι γιατροί έχουν ισχυρό προσωπικό κίνητρο να μην καταστείλουν ιατρικές θεραπείες που πετυχαίνουν.
Οι μεγάλοι οργανισμοί είναι εγγενώς πολύ αναποτελεσματικοί, δυσκίνητοι και περίπλοκοι για να υλοποιήσουν ένα μεγάλο, συντονισμένο σχέδιο κακής μυστικότητας. Ακόμη και η πιο επιτυχημένη μεγάλης κλίμακας μυστική υπηρεσία στον κόσμο – η CIA – έχει διαρροές ασφαλείας (όπως η υπόθεση Σνόουντεν).
