Βρείτε το δρόμο για την ευτυχία

Ανακαλύψτε πρακτικές για ένα λαμπρότερο μέλλον βάσει δοκιμασμένων ερευνών…

Καθόμουν μπροστά από την στολισμένη με λουλούδια Ιερή Τράπεζα, πριν από μερικούς μήνες, όταν ο μικρότερος γιος μου Αντρέι, παντρεύτηκε τη Νάντια, τη γυναίκα των ονείρων του. Και των δικών μου επίσης, θα μπορούσα να προσθέσω – κάτι που θα έκανε τη μετάλλαξή μου σε πεθερά λιγότερο τραυματική εμπειρία για όλους. Έβρεχε εκείνη την ημέρα του Ιουλίου που παντρεύτηκαν, και έτσι το μυστήριο έπρεπε να τελεστεί σε μια σκηνή αντί για τον όμορφο κήπο, όπου ευχόμασταν να γίνει. Όμως ο βροχερός καιρός δεν περιόρισε τα συναισθήματα ευδαιμονίας που νιώθαμε όλοι εκείνη τη στιγμή, και που ευχόμαστε από τα βάθη της καρδιάς μας να συνοδεύουν το νέο ζευγάρι τα χρόνια που θα έρθουν.

Φυσικά, το να το ευχόμαστε, δεν το κάνει πραγματικότητα. Η ευτυχία δεν σου χτυπάει ξαφνικά την πόρτα, ιδιαίτερα σε μια κοινωνία με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, όπου είναι εύκολο να νιώσουμε απομονωμένοι, αγχωμένοι και στερημένοι, σε σύγκριση με τους «όμορφους ανθρώπους» που βλέπουμε στα περιοδικά, στις ταινίες και στην τηλεόραση. Έρευνες δείχνουν όι οι Αμερικάνοι σήμερα είναι πολύ λιγότερο ευτυχισμένοι και περισσότερο θλιμμένοι από τους γονείς και τους παππούδες τους, παρά τους υπολογιστές, τα iPod, τις τηλεοράσεις plasma και τα άλλα παιχνίδια για μεγάλους που υπάρχουν σήμερα. Η αλήθεια είναι ότι την ευτυχία πρέπει να την αναζητήσουμε. Δεν μπορούμε απλά να το αφήσουμε στην τύχη. Πρέπει να αποφύγουμε τα λάθος μονοπάτια που μπορεί να μας αποπροσανατολίσουν.

Το πρώτο αδιέξοδο εμφανίζεται αν πάρουμε τον δρόμο που οδηγεί μόνο στο χρήμα. Σύμφωνα με ένα παλιό γνωμικό, ευρέως γνωστό στις αγγλοσαξονικές κοινωνίες, δεν πρέπει να είμαστε υπερβολικά πλούσιοι ή υπερβολικά αδύνατοι. Αυτό σήμερα το έχουμε ξεχάσει. Εγώ στα 60 μου κατέληξα να προτιμήσω να είμαι πιο γεμάτη στο πρόσωπο και να πω αντίο στα λεπτότερα οπίσθια. Όμως τι συμβαίνει με το μέρος του γνωμικού που μιλάει για τα πλούτη; Αν δεν έχουμε φαγητό, στέγη και ρούχα, τότε το να αποκτήσουμε αρκετά χρήματα ώστε να καλύψουμε βασικές ανάγκες σίγουρα θα αυξήσει την ευτυχία μας. Όμως πέρα από αυτό, έρευνες δείχνουν ότι τα χρήματα δεν έχουν μεγάλη σχέση με την ευτυχία. Οι άνθρωποι που ζουν στη Νιγηρία, όπου το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα μόλις αγγίζει τα 1.000 δολάρια και όπου οι ατομικές ανέσεις είναι ελάχιστες, είναι, σύμφωνα με εκθέσεις, αρκετά πιο ευτυχισμένοι από τον μέσο Αμερικανό πολίτη. Το να διπλασιάσουμε το εισόδημά μας ίσως αυξήσει ελαφρώς την ευτυχία μας, σίγουρα όμως, δεν την διπλασιάζει. Στην πραγματικότητα είναι μια εξέλιξη που ίσως μας κάνει λιγότερο ευτυχισμένους. Όσο περισσότερα βγάζουμε, τόσο περισσότερα ξοδεύουμε, γι’ αυτό είναι εύκολο να καταλήξουμε να κυνηγάμε το παροιμιώδες καρότο.

Ερευνητές περιγράφουν αυτό το φαινόμενο λέγοντας ότι βρισκόμαστε σε έναν «ηδονιστικό τροχό βασανιστηρίων». Το να τρέχουμε πίσω από τα ευρώ για να αποκτήσουμε κάποιο αγαθό –είτε πρόκειται για ένα καινούργιο ζευγάρι παπούτσια είτε για μια μοντέρνα κουζίνα- είναι κάτι που μπορεί να μας καταβάλλει και να μας ρουφήξει χρόνο και ενέργεια από πράγματα που έχουν πραγματική σημασία. Ας σκεφτούμε τι συμβαίνει σε όσους έχουν κερδίσει το λαχείο: βιώνουν μια εφήμερη ευδαιμονία, όμως μέσα σε τρία χρόνια, η ευτυχία τους επιστρέφει στα επίπεδα που βρισκόταν πριν κερδίσουν.

Ένα άλλο λάθος μονοπάτι είναι εκείνο που στοχεύει στο κοινωνικό κύρος. Καλύτερα να ξεχάσουμε την τσάντα Prada που είδαμε στη βιτρίνα ή την Πόρσε. Μια ευκαιρία από τις φτηνές αλυσίδες ρούχων ή από μια μάντρα με μεταχειρισμένα αυτοκίνητα θα κάνουν μια χαρά τη δουλειά τους σε ό,τι αφορά την ευτυχία μας. Κάποιοι από τους πλουσιότερους ανθρώπους που γνωρίζω φορούν απλά ρούχα και οδηγούν συνηθισμένα αυτοκίνητα. Δεν έχουν τίποτα να αποδείξουν και περιορίζονται στην προσωπική τους ικανοποίηση. Το να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με άλλους –είτε ως προς τον ελεύθερο χρόνο που διαθέτουμε, την επαγγαλματική μας επιτυχία, τον άνθρωπο με τον οποίο βγαίνουμε ή είμαστε παντρεμένοι, είτε ως προς τα ρούχα που φοράμε- καταλήγει να αποτελεί εμπόδιο στην ευτυχία μας.

Βήματα στο μονοπάτι της ευτυχίας

Κοντά σε ανθρώπους που αγαπάμε

Έτσι, βρέθηκα στον γάμο του Αντρέι και της Νάντιας, περιτριγυρισμένη από συγγενείς που είχα χρόνια να δω. Το συναίσθημα ευδαιμονίας που με κυρίευσε, σπάνια το νιώθω, επειδή ζουν μίλια μακρυά και δεν τους συναντώ συχνά. Όμως έρευνες δείχνουν ότι το να περνάμε χρόνο με ανθρώπους που αγαπάμε παίζει σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική μας ολοκλήρωση.

Ενδιαφέρον για τη δουλειά

Το να θεωρούμε ότι η δουλειά μας έχει νόημα και να έχουμε μια αίσθηση αφοσίωσης σε αυτό που κάνουμε, μας προστατεύει από το άγχος που πηγάζει από τη δουλειά, και μας βοηθά να επιτύχουμε και να νιώσουμε ευτυχισμένοι.

Αυτό ισχύει είτε κάνουμε κάποια έρευνα για τη θεραπεία του καρκίνου είτε κατασκευάζουμε αυτοκίνητα σε μια γραμμή παραγωγής. Μπορούμε να το δούμε σαν μια ανοιχτή επιταγή ή σαν την εργασία της ζωής μας. Όταν θέτουμε στόχους αυξάνεται η ικανοποίηση που αντλούμε από τη δουλειά και από τη ζωή γενικότερα.

Φροντίζουμε την υγεία μας

Είναι εύκολο να θεωρήσουμε την υγεία μας δεδομένη μέχρι τη στιγμή που δεν θα την έχουμε πια. Όμως αποδεικνύεται ότι όσο πιο υγειείς είμαστε, τόσο πιο ευτυχισμένοι νιώθουμε. Το προφανές δίδαγμα που προκύπτει είναι ότι θα είμαστε πιο ευτυχισμένοι αν τρώμε σωστά, αν ασκούμαστε, αν κάνουμε προληπτικούς ελέγχους και αν μειώσουμε το άγχος μας.

Συχνό σεξ

Η σεξουαλική επαφή είναι παράγοντας κλειδί στην ευτυχία, σύμφωνα με έρευνα του David Blanchflower, οικονομολόγου στο πανεπιστήμιο Dartmouth στις ΗΠΑ και του Andrew Oswald, καθηγητή στο πανεπιστήμιο Warwick στην Αγγλία. Οι παντρεμένοι κάνουν 30% περισσότερο σεξ συγκριτικά με τους ανύπαντρους, και ίσως σε αυτό οφείλεται το ότι δηλώνουν πιο ευτυχισμένοι.

Η εμπειρία των άλλων

Μπορούν οι διακοπές στο Χουατούλκο, το μεταχειρισμένο Audi ή ο τύπος που έμαθες ότι έχει χωρίσει τρεις φορές να σε κάνουν ευτυχισμένη; Κάποιες φορές η απάντηση βρίσκεται μπροστά μας, όμως είμαστε πολύ υπερήφανοι (ή σίγουροι για την ευφυία μας) για να ρωτήσουμε. Ο Daniel Gilbert, καθηγητής ψυχολογίας στο Χάρβαρντ των ΗΠΑ και ο συνεργάτης του, Timothy Wilson, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια των ΗΠΑ, αποκαλούν τις ευφάνταστες σκέψεις για τα μελλοντικά συναισθήματά μας «επηρεασμένες προβλέψεις». Ανακάλυψαν όταν μιλάμε με ανθρώπους που έχουν βρεθεί σε ανάλογη κατάσταση και τους θέτουμε ερωτήσεις όπως «Πώς ήταν όταν ήσαστε παντρεμένοι με τον Μαξ;» ή «Πώς είναι να δουλεύεις στα ‘Επείγοντα’ του νοσοκομείου;» κάνουμε πιο ασφαλείς προβλέψεις.

Πνεύμα αλληλεγγύης

Όταν βοηθάμε τους άλλους αυξάνεται η αυτοπεποίθησή μας, σύμφωνα με έρευνες. Μια πράξη αλληλεγγύης απελευθερώνει ένα σωρό ορμόνες στον εγκέφαλο που μπορούν να μας κάνουν ευτυχισμένους και υγειείς και μας βοηθούν να περνάμε καλύτερα. Ο Δαλάι Λάμα θεωρεί τον αλτρουισμό ως φωτισμένη έκφραση του εγωισμού, επειδή τελικά εξυπηρετεί την προσωπική μας ευτυχία.

Μέλος μιας κοινότητας

Όταν συμμετέχουμε σε μια θρησκευτική κοινότητα, σε μια πολιτική οργάνωση ή σε μια αθλητική ομάδα, αναπτύσσουμε ισχυρούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους. Αυτά τα συναισθήματα μας ανοίγουν τον δρόμο προς την ευτυχία. Ένα από τα οφέλη που αντλούμε από τη ζωή σε μια μικρή πόλη έγκειται στο ότι μια απλή βόλτα προσφέρει την ευκαιρία να νιώσουμε μέλη της κοινότητας. Γνωρίζουμε ότι οι γείτονές μας ενδιαφέρονται για μας, και εκείνοι με τη σειρά τους γνωρίζουν ότι το ίδιο ισχύει για εμάς.

Στο τέλος της μέρας είμαστε χαρούμενοι που νιώθουμε ότι αποτελούμε μέρος ενός συνόλου. Η συσσώρευση υλικών αγαθών ποτέ δεν θα μας κάνει να νιώσουμε έτσι. Το να ζούμε τη ζωή και να ρουφάμε και το μεδούλι της είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να είμαστε ευτυχισμένοι.

«Το σεξ αποτελεί παράγοντα κλειδί στην ευτυχία, σύμφωνα με τους ερευνητές»

Συμβουλές για να είστε πιο ευτυχισμένοι

-Γίνετε εθελοντές. Ιδιαίτερα την περίοδο των διακοπών, αυξάνονται οι ανάγκες για ανθρώπους που σερβίρουν γεύματα, κάνουν φιλανθρωπίες ή επισκέπτονται ασθενείς και άτομα με ειδικές ανάγκες.

-Σκεφτείτε τρεις ανθρώπους που αγαπάτε με τους οποίους δεν είχατε καμία επικοινωνία τελευταία. Μιλήστε μαζί τους και, αν είναι δυνατόν, κανονίστε να τους συναντήσετε.

-Νιώθετε μοναξιά; Ενταχθείτε σε μια ομάδα, σε έναν πολιτιστικό σύλλογο, σε θρησκευτική κοινότητα ή σε μια πολιτική οργάνωση.