Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπολογίζεται πως ο Χίτλερ έκλεψε περίπου 750.000 έργα τέχνης, ενώ τα χρόνια από το 1933 ως το 1945 είναι η σκοτεινή περίοδος των τεχνών, καθώς πολλά έργα πέρασαν από πολλούς κατόχους, χάθηκαν ή καταστράφηκαν.
Τα ευρωπαϊκά έργα τέχνης που εκλάπησαν, στη συνέχεια πωλήθηκαν σε εξωφρενικά χαμηλές τιμές, προκαλώντας ένα τεράστιο πλήγμα στους δημιουργούς και τις τέχνες. Παρακάτω ακολουθούν 10 διάσημα έργα τέχνης που έκλεψαν οι Ναζί.
Τα 10 έργα τέχνης
Saint Justa and Saint Rufina του Μπαρτολομέ Εστέμπαν Μουρίγιο
Painter on the road to Tarascon του Βίνσεντ Βαν Γκόγκ
Portrait of Dr. Gachet του Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Portrait of Adele Bloch-Bauer I του Γκούσταφ Κλιμτ
Foundation E.G. Bührle
Altarpiece of Veit Stoss – Φάιτ Στος
Place de la Concorde του Εντγκάρ Ντεγκά
The Astronomer του Γιοχάνες (Γιαν) Βερμέερ
Amber Room του Andreas Schlüter
Madonna of Bruges του Μιχαήλ Άγγελου
1. Saint Justa and Saint Rufina του Μπαρτολομέ Εστέμπαν Μουρίγιο
Ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς ζωγράφους στην ιστορία, ο Μουρίγιο είναι γνωστός για τα θρησκευτικού ενδιαφέροντος έργα του.
Το 1943 οι συμμαχικές δυνάμεις σχημάτισαν μια ειδική ομάδα, με στόχο να προστατεύει έργα τέχνης και μνημεία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η ομάδα αυτή υπάρχει ως σήμερα με σκοπό την εύρεση των κλεμμένων έργων και την επιστροφή στο νόμιμο κάτοχό τους και είναι γνωστή ως Άνδρες Μνημείων (Monuments Men).
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς του για έναν πίνακα του Μουρίγιο, ένα από τα μέλη της ομάδας ανακάλυψε τον πίνακα στο μουσείο Meadows στο Ντάλας των ΗΠΑ. Η ταυτοποίηση του συγκεκριμένου έργου έγινε με έναν κωδικό που υπήρχε στο πίσω μέρος του κάδρου, όταν δηλώθηκε ως κλεμμένο. Έπειτα από δικαστικό αγώνα, το έργο αγοράστηκε εκ νέου από το μουσείο σε δημοπρασία.
2. Painter on the road to Tarascon του Βίνσεντ Βαν Γκόγκ
Ο σπουδαίος Ολλανδός ζωγράφος αυτοκτόνησε το 1890 σε ηλικία 37 ετών, ενώ σήμερα είναι ένας από τους διασημότερους ζωγράφος όλων των εποχών.
Ωστόσο, οι Ναζί φρόντιζαν να καταστρέφουν οτιδήποτε «υποτιμούσε την τέχνη», όπως οι πιο σύγχρονες καλλιτεχνικές προσεγγίσεις και οι καλλιτέχνες που δεν προέρχονταν από την άρια φυλή.
Έτσι, το εν λόγω έργο –που απεικονίζει έναν ζωγράφο να ταξιδεύει- ήταν δυστυχώς από αυτά που καταστράφηκαν ολοσχερώς κατά τη διάρκεια του πολέμου.
3. Portrait of Dr. Gachet του Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Ένα μήνα πριν την αυτοκτονία του, ο Βαν Γκογκ είχε δημιουργήσει δύο εκδοχές αυτού του έργου.
Η πρώτη εκδοχή βρισκόταν εκτεθειμένη από το 1911 στο γερμανικό μουσείο Städel, απ’ όπου κατασχέθηκε το 1937. Ωστόσο, δεν καταστράφηκε καθώς ένα από τα ηγετικά μέλη του ναζιστικού κόμματος αντιλήφθηκε την αξία του και αποφάσισε να τον πουλήσει.
Στη συνέχεια, βγήκε σε δημοπρασία και αγοράστηκε από έναν γερμανό συλλέκτη, ο οποίος τον πούλησε σε έναν ευκατάστατο Εβραίο, που το 1938 πήρε μαζί του τον πίνακα στη Νέα Υόρκη, όπου κατέφυγε για να αποφύγει τη σύλληψη. Στις 15 Μαΐου του 1990, η οικογένειά του τον πούλησε για 82,5 εκατ. δολάρια σε έναν ιάπωνα επιχειρηματία, κάνοντάς το το ακριβότερο έργο που είχε αγοραστεί ποτέ ως τότε.
Η δεύτερη εκδοχή του πορτραίτου βρίσκεται στο μουσείο του Ορσέ στο Παρίσι.
4. Portrait of Adele Bloch-Bauer I του Γκούσταφ Κλιμτ
Ο Αυστριακός ζωγράφος δημιούργησε πολλά πορτρέτα, ενώ από τα πρώτα θέματα των έργων του ήταν το γυναικείο σώμα. Το 1904, ο Ferdinand Bloch-Bauer είχε προσλάβει τον Κλιμτ για να φιλοτεχνήσει το πορτραίτο της γυναίκας του, Adele. Τρία χρόνια πέρασαν για να ολοκληρωθεί το σχέδιο σε καμβά, φτιαγμένο από λάδι και χρυσό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, κατασχέθηκε μαζί με πολλά άλλα αντικείμενα που άνηκαν στον Ferdinand Bloch-Bauer.
Ο πίνακας παρέμεινε στην κατοχή της αυστριακής κυβέρνησης μέχρι το 1998, ενώ όταν πάρθηκε η απόφαση να επιστραφούν όλα τα έργα τέχνης που είχαν κατασχεθεί παράνομα από τους Ναζί, ακολούθησαν δικαστικοί αγώνες ώστε να αποδειχθεί σε ποιους ανήκουν. Με σχετική απόφαση, ο πίνακας επιστράφηκε τελικά στην απόγονο της οικογένειας των Block-Bauer, Maria Altman, το 2006.
Αργότερα, η κληρονόμος αποφάσισε να πουλήσει τον πίνακα σε έναν Αμερικανό επιχειρηματία έναντι 135 εκατ. δολαρίων.
5. Foundation E.G. Bührle
Ο Bührle γεννήθηκε στη Γερμανία το 1890, ενώ υπηρέτησε ως αξιωματικός Ιππικού από το 1914 ως το 1919. Τη δεκαετία του 1920 μετακόμισε στη Ζυρίχη της Ελβετίας, ενώ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου συνέλλεξε πολλά έργα τέχνης, διασώζοντας τα από τις επιδρομές των Ναζί, και δημιούργησε μία από τις πιο εξεζητημένες ιδιωτικές γκαλερί στον κόσμο.
Ωστόσο, χρειάστηκε να επιστρέψει περίπου 13 έργα τέχνης σε γαλλοεβραϊκές οικογένειες καλλιτεχνών, των οποίων τα έργα υπήρξαν στη λίστα με τα κλεμμένα των Ναζί.
6. Altarpiece of Veit Stoss – Φάιτ Στος
Δημιουργία του γερμανού γλύπτη Φάιτ Στος, ο μεγαλύτερος θρησκευτικός βωμός στον κόσμο βρίσκεται στην εκκλησία της Κρακοβίας. Ο Χίτλερ πίστευε πως του ανήκει, λόγω της εθνικότητας του δημιουργού και παρά τις προσπάθειες από το ναό να το κρύψουν από τους Γερμανούς, όταν εισέβαλαν στην Πολωνία, οι Ναζί κατάφεραν να το εντοπίσουν.
Έπειτα, παρέμεινε στο κάστρο της Νυρεμβέργης μέχρι την επανάκτηση του από τους Συμμάχους, οπότε και επιστράφηκε δικαιωματικά στην Πολωνία. Ευτυχώς, δεν είχε υποστεί σημαντικές ζημιές κι έτσι το 1957 επανατοποθετήθηκε στην εκκλησία St. Mary στην Κρακοβία.
7. Place de la Concorde του Εντγκάρ Ντεγκά
Έργο ενός από τους ιδρυτές του Ιμπρεσιονιστικού κινήματος της τέχνης, ο πίνακας αυτός ήταν ανάμεσα στα έργα τέχνης που πήραν οι Σοβιετικοί μετά την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στο Βερολίνο. Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε από τον Γάλλο δημιουργό το 1875 και ήταν στη λίστα με τα έργα που βρέθηκαν να στολίζουν σπίτια ηγετικών μελών του ναζιστικού κόμματος.
Ωστόσο, οι Σοβιετικοί είχαν δεχθεί έντονη κριτική ότι δεν είχαν δηλώσει πολλές από τις ανακαλύψεις τέτοιων έργων. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, έγινε γνωστό ότι πολλά από τα έργα αυτά βρίσκονταν στην κατοχή του μουσείου Hermitage στην Αγία Πετρούπολη. Το 1995 το μουσείο διοργάνωσε έκθεση με τίτλο «Η αποκάλυψη κρυμμένων θησαυρών» με 74 έργα που εκτίθονταν για πρώτη φορά, ανάμεσα τους και ο πίνακας του Ντεγκά, που παραμένει εκεί μέχρι σήμερα.
8. The Astronomer του Γιοχάνες (Γιαν) Βερμέερ
Ο Ολλανδός ζωγράφος έζησε στο διάστημα 1632 ως το 1675. Όσο ήταν εν ζωή οι δημιουργίες του δεν έχαιραν μεγάλης επιτυχίας. Ωστόσο, σήμερα θεωρείται ένας από τους διασημότερους εκπροσώπους της Μπαρόκ εποχής, ενώ συχνά οι δημιουργίες απεικόνιζαν επιστήμονες.
Κατά τη δεκαετία του 1940, ο «Αστρονόμος» βρίσκονταν στην ιδιοκτησία του Γάλλου Edouard de Rothschild, όταν εκλάπη από τους Ναζί μετά την εισβολή στη Γαλλία. Ο πίνακας έγινε ένα από τα αγαπημένα έργα του Χίτλερ, ενώ σκόπευε να τον εκθέσει σε περίοπτη θέση στο «Μουσείο του Φύρερ» που σχεδίαζε να δημιουργήσει και στο οποίο θα εκτίθονταν όλα τα κλεμμένα ευρωπαϊκά έργα τέχνης. Αξίζει να αναφερθεί πως το πίσω μέρος του κάδρου σφραγίστηκε με μία σβάστικα, η οποία υπάρχει ως σήμερα.
Μετά το τέλος του πολέμου, ο πίνακας επεστράφη στον Γάλλο ιδιοκτήτη του, ενώ το 1982 δωρίστηκε στο μουσείο του Λούβρου, όπου και παραμένει έως σήμερα ως ένα από τα πιο πολύτιμα έργα του.
9. Amber Room του Andreas Schlüter
Ο Γερμανός γλύπτης και αρχιτέκτονας Andreas Schlüter είχε δημιουργήσει το συγκεκριμένο δωμάτιο ανάμεσα στο 1701 ως το 1709, από κεχριμπάρι. Τοποθετήθηκε στο παλάτι του Charlottenburg, στο Βερολίνο όπου διέμενε τότε ο πρώτος βασιλιάς της Πρωσίας, ενώ υπήρξε γεμάτο από πολύτιμους λίθους, πίνακες και χρυσάφι.
Το 1755 η βασίλισσα της Ρωσίας, Ελίζαμπεθ, μετέφερε το δωμάτιο στο παλάτι Catherine στη Ρωσία. Ακολούθησαν πολλές συντηρήσεις του χώρου με το δωμάτιο να φτάνει σε έκταση τα 55 τετραγωνικά μέτρα και υλικό από κεχριμπάρι που ξεπερνούσε τους 6 τόνους.
Ο Χίτλερ γνώριζε για το συγκεκριμένο δωμάτιο και ήθελε οπωσδήποτε να μεταφερθεί στη Γερμανία. Μετά την κατάληψη του Λένιγκραντ, έστειλε μια ομάδα προκειμένου να αποσυναρμολογήσουν το δωμάτιο και να αποσταλεί στη Γερμανία σε 27 κιβώτια.
Στις 21 Ιανουαρίου του 1945, δόθηκε η εντολή από τον Χίτλερ πολλά από τα έργα να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές. Η πόλη στην οποία βρέθηκαν τα κιβώτια εκείνη την περίοδο βομβαρδίστηκε, κάνοντας την κατάληξη του Amber Room ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
10 Madonna of Bruges του Μιχαήλ Άγγελου
Ένα από τα αριστουργήματα του σπουδαίου Ιταλού γλύπτη και ζωγράφου της Αναγέννησης, η «Παναγιά της Μπριζ», φτιαγμένη από μάρμαρο και με διαστάσεις 128 εκατοστών, είναι το μοναδικό έργο του καλλιτέχνη που βρέθηκε εκτός της Ιταλίας, όσο ο δημιουργός του ήταν εν ζωή, καθώς είχε αγοραστεί από μια εύπορη οικογένεια εμπόρων από τη βελγική πόλη Μπριζ.
Η Μαντόνα απομακρύνθηκε από την πόλη της δύο φορές στο πέρας του χρόνου.
πρώτη φορά ήταν το 1794, κατά τη Γαλλική επανάσταση, όταν ο Ναπολέων διέταξε τους Βέλγους να στείλουν το γλυπτό στη Γαλλία.
Η δεύτερη φορά ήταν το 1944, όταν οι γερμανοί στρατιώτες κατά την υποχώρησής τους από την περιοχή πήραν μαζί τους το γλυπτό κρυμμένο μέσα σε στρώματα. Δύο χρόνια αργότερα βρέθηκε από τις Συμμαχικές Δυνάμεις και επεστράφη στην Μπριζ.
[/kc_column_text][/kc_column][/kc_row]
