Ζαλάδες, αίσθηση ότι χάνετε την ισορροπία σας ή ότι το ταβάνι… σάς πλησιάζει απειλητικά, θολή όραση και πολλές άλλες δυσάρεστες καταστάσεις, οι οποίες εμφανίζονται απροειδοποίητα και σας τρομάζουν. Γενικά, πρόκειται για ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα για τα οποία παραπονιούνται οι ασθενείς, χωρίς, ωστόσο, συνήθως να δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα». Μερικές φορές όμως τα πράγματα είναι πιο σοβαρά. Γνωρίστε λοιπόν τι πρέπει να κάνετε σε κάθε περίπτωση και με ποιον τρόπο συμβουλεύουν οι ειδικοί να αντιμετωπίσετε τη ζάλη.
Πώς εκδηλώνεται
Η ζάλη είναι ένας πολύ γενικός και αρκετά ασαφής όρος, ο οποίος περιλαμβάνει, μόνα τους ή σε συνδυασμό, πολλά συμπτώματα», π.χ :
ίλιγγο
αίσθηση απώλειας συνείδησης
πονοκέφαλο (κεφαλαλγία)
ανεξήγητο «βάρος» στο κεφάλι
υπόταση
ναυτία
αστάθεια
τάση λιποθυμίας
δυσκολία συγκέντρωσης
θολή όραση (σκοτοδίνη) μετά από γρήγορη ή απότομη κίνηση του κεφαλιού.
Πού οφείλεται
Η ζάλη μπορεί κάποιες φορές να οφείλεται σε οργανικές παθήσεις, π.χ. νοσήματα του λαβύρινθου (αιθουσαίο σύστημα), άλλες παθήσεις του αφτιού, παθήσεις του καρδιαγγειακού ή κεντρικού νευρικού συστήματος, αιματολογικά ή νοσήματα του μεταβολισμού (λ.χ. διαβήτη). Επιπλέον, μπορεί να οφείλεται σε ψυχικά αίτια, στη δράση κάποιων φαρμάκων ή στη χρήση ουσιών (αλκοόλ, ναρκωτικά).
Μια ζάλη, ιδίως όταν εμφανίζεται αιφνίδια και διαρκεί αρκετές ώρες, θα μπορούσε να είναι εκδήλωση εγκεφαλικού επεισοδίου ή, σε διαβητικούς ασθενείς, το πρώτο σύμπτωμα μιας επερχόμενης υπογλυκαιμίας.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Δεδομένου ότι τα αίτια ποικίλλουν, μπορεί να χρειαστεί η γνώμη πολλών ειδικών: ωτορινολαρυγγολόγου, παθολόγου, νευρολόγου, οφθαλμιάτρου, καρδιολόγου και ψυχιάτρου. Η βαρύτητα της πάθησης που μπορεί να κρύβεται πίσω από τη ζαλάδα δεν συμβαδίζει πάντα με την ένταση των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, πιθανόν ένας έντονος ίλιγγος να κρύβει μια πάθηση του λαβυρίνθου ή μια ήπια ζάλη να οφείλεται σε κάποιο σοβαρό νευρολογικό νόσημα. Καταρχάς, λοιπόν, ο ασθενής θα πρέπει να περιγράψει και να διευκρινίσει στο γιατρό τι εννοεί όταν μιλάει για “ζάλη“. Στη συνέχεια, ο έλεγχος ολοκληρώνεται με μια προσεκτική κλινική εξέταση του καρδιαγγειακού, νευρικού και αιθουσαίου συστήματος (λαβύρινθος), καθώς και με σειρά παρακλινικών εξετάσεων, αν κριθεί απαραίτητο».
Πώς αντιμετωπίζεται
Όπως αναφέρει ο Π. Νομικός, η αντιμετώπιση εξαρτάται από τα αίτια.
* Αν πρόκειται για πάθηση του λαβύρινθου, στην οξεία φάση του επεισοδίου ο ασθενής θα πρέπει να παραμείνει ξαπλωμένος. Με τη βοήθεια ειδικών ασκήσεων που θα του υποδείξει ο ωτορινολαρυγγολόγος, θα αρχίσει να επανέρχεται στη φυσιολογική του κατάσταση. Παράλληλα, χορηγούνται και φάρμακα.
* Αν οφείλεται σε επεισόδια υπότασης, καρδιαγγειακά ή προβλήματα του νευρικού συστήματος, αυτά αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και, αν χρειαστεί, με επεμβατική θεραπεία (π.χ. by-pass).
* Αν οφείλεται σε προβλήματα όρασης (μυωπία, πρεσβυωπία), προσθέτει ο Σ. Δερμιτζάκης, «χρειάζεται αντιμετώπιση των προβλημάτων από τον οφθαλμίατρο, ιδίως όταν η ζάλη παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια έντονης δραστηριότητας των ματιών (διάβασμα, παρακολούθηση τηλεόρασης, γράψιμο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή».
Αν η ζάλη εμφανιστεί αιφνίδια και επιμένει, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας γιατρό ή να επικοινωνήσετε με κάποια τηλεφωνική γραμμής ιατρικής βοήθειας, όπως οι S.O.S γιατροί (τηλ. 1016) ή το ΕΚΑΒ.
Πρώτες βοήθειες
Συχνά, αίσθημα ζάλης (που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε λιποθυμία) βιώνουν άτομα τα οποία βρίσκονται συνωστισμένα σε ζεστούς και μη καλά αεριζόμενους χώρους. Τέτοιου είδους ζαλάδες οφείλονται σε αγγειοδιαστολή, η οποία οδηγεί σε υπόταση και λιποθυμία. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να:
* τον ξαπλώσετε, να σηκώσετε τα πόδια και να χαλαρώσετε τυχόν σφιχτά ρούχα του.
* του κάνετε αέρα και να απομακρύνετε τους γύρω του, έτσι ώστε να υπάρχει χώρος για να ανασάνει.
Συχνές αιτίες
Αλκοόλ: Η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών ή η νόθευσή τους με άλλες ουσίες είναι μια πολύ συχνή αιτία εκδήλωσης ζάλης. Καλό θα ήταν ο ασθενής να οδηγείται στο γιατρό ή το νοσοκομείο.
Αυχενικό σύνδρομο: Μια ζαλάδα είναι δυνατό να συνοδεύει το λεγόμενο «αυχενικό σύνδρομο», ενώ συχνά συνδυάζεται με ίλιγγο, εξαιτίας του οποίου μπορεί να εκδηλωθεί αίσθημα ναυτίας ή ακόμη και εμετός. Ούτε σ’ αυτή την περίπτωση χρειάζεται ιδιαίτερη ιατρική φροντίδα, εκτός αν η ζάλη εκδηλώνεται συχνά, είναι έντονη και έχει μεγάλη διάρκεια.
Ορισμένα φάρμακα: Τα αντιυπερτασικά, λ.χ., προκαλούν ορθοστατική υπόταση στους ηλικιωμένους, με αποτέλεσμα να νιώθουν ζάλη όταν σηκώνονται απότομα από το κρεβάτι. Δεν απαιτείται ιδιαίτερη ιατρική φροντίδα, παρά μόνο στις ελάχιστες περιπτώσεις όπου η ζάλη είναι συχνή, διαρκεί πολύ ή συνδυάζεται με αρρυθμία.
