Σκάκι: Η ιστορία του δημοφιλούς παιχνιδιού

Το σκάκι είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο απαιτητικά παιχνίδια στον κόσμο, ενώ η ιστορία του είναι πραγματικά εντυπωσιακή.

Ξεκινώντας από την Ινδία του 5^ου αιώνα ως «chaturanga», έχει πλέον εισαγάγει νέους κανόνες και πιόνια που το κάνουν ακόμη πιο συναρπαστικό.

Ανακαλύψτε παρακάτω τα γεγονότα εκείνα που διαμόρφωσαν την ιστορία του παιχνιδιού και μάθετε τα πάντα για την προέλευση και την εξέλιξη της δομής του.

Οι «ρίζες» του σκακιού

Οι περισσότεροι ιστορικοί ανά τον κόσμο συμφωνούν πως το σκάκι ξεκίνησε στην Ινδία, τον 5^ο ή 6^ο αιώνα μ.Χ. Στην πιο πρώιμη μορφή του, το σκάκι ήταν γνωστό ως «chaturanga», ένα παιχνίδι για δύο άτομα – «chaturanga» στα σανσκριτικά είναι τα «τέσσερα τμήματα του στρατού». Μοιάζοντας με τα αληθινά Ινδικά στρατεύματα της εποχής, τα κομμάτια του παιχνιδιού ήταν οι ελέφαντες, τα άρματα, τα άλογα και οι πεζοί στρατιώτες. Σε αντίθεση με το σύγχρονο σκάκι, το chaturanga ήταν καθαρά ένα παιχνίδι τύχης, καθώς το αποτέλεσμα βασιζόταν αποκλειστικά στην ικανότητα του παίκτη να ρίξει το ζάρι.

Από την Ινδία, το chaturanga διαδόθηκε γρήγορα στην Περσία, όπου μετονομάστηκε σε «chatrang». Όταν οι Άραβες εισέβαλαν στην Περσία τον 7^ο αιώνα, το ονόμασαν «shatranj» και το έκαναν διάσημο σε όλο τον αραβικό κόσμο. Στη συνέχεια, τον 10^ο πια αιώνα, το σκάκι ταξίδεψε μέχρι την Ευρώπη, ως επακόλουθο της αραβικής επέκτασης. Στην αρχή ήταν δημοφιλές κυρίως στην υψηλότερη τάξη, καθώς ήταν η μόνη που είχε την οικονομική δυνατότητα και την πολυτέλεια του χρόνου να ασχοληθεί με αυτό. Στο τέλος του Μεσαίωνα, όμως, οι τάξεις των εμπόρων άρχισαν να ασχολούνται με το σκάκι, μέχρι που το κατέστησαν τελικά διαθέσιμο σε όλους.

Η σύγχρονη εκδοχή του παιχνιδιού

Κατά τον 16^ο και 17^ο αιώνα, η εξέλιξη του σκακιού σημείωσε ένα σημαντικό άλμα: η βασίλισσα έγινε το ισχυρότερο κομμάτι στο ταμπλό του σκακιού. Τα πιόνια απέκτησαν επίσης τη δυνατότητα να «προχωρούν» δύο τετράγωνα από την πρώτη κίνηση, και εισήχθη ο κανόνας που επέτρεπε την αιχμαλώτιση των πιονιών υπό αυτές τις συνθήκες, μαζί με την επαναστατική ιδέα της κίνησης του Πύργου – τα οποία αποτελούν και τη σημερινή εκδοχή του σκακιού. Οι Ιταλοί παίκτες άρχισαν την περίοδο εκείνη να κυριαρχούν στο σκάκι, καταρρίπτοντας το μονοπώλιο των Ισπανών.

Οι Ιταλοί, με τη σειρά τους, «αντικαταστάθηκαν» από τους Γάλλους και τους Άγγλους κατά τη διάρκεια του 18^ου και 19^ου αιώνα, όταν το σκάκι – το οποίο μέχρι τότε αποτελούσε αποκλειστικό προνόμιο της βασιλείας και της αριστοκρατίας – διαδόθηκε στον απλό λαό. Με τους πολίτες όλων των τάξεων πλέον να παίζουν σκάκι, το επίπεδο του παιχνιδιού βελτιώθηκε σημαντικά. Ακολούθησαν αγώνες και τουρνουά που άρχισαν να διενεργούνται με μεγαλύτερη συχνότητα, ενώ οι εξέχοντες σκακιστές ανέπτυξαν «σχολές» και απέκτησαν πιστούς ακολούθους.

Ανδρική υπόθεση το σκάκι;

Μέχρι πρόσφατα, οι άνδρες κυριαρχούσαν στον κόσμο του σκακιού, δεδομένου ότι η πλειοψηφία των καλών παικτών ήταν – και ακόμη είναι – άνδρες. Κάποια στιγμή όμως εμφανίστηκαν οι αδερφές Polgar από την Ουγγαρία και κατέρριψαν τον μύθο ότι οι καλύτεροι σκακιστές είναι απαραίτητα άνδρες. Οι αδερφές είναι «μάστερ σκακίστριες» με υψηλές βαθμολογίες. Η Sofia Polgar κέρδισε το παγκόσμιο πρωτάθλημα γυναικών την άνοιξη του 1996, ενώ η Judit Polgar, η οποία παίζει εκτεταμένα σε αγώνες ανδρών, βρίσκεται ανάμεσα στους παίκτες με την υψηλότερη κατάταξη στον κόσμο.

Η Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία (FIDE)

Με μία τόσο εκτεταμένη παγκόσμια παρουσία, δημιουργήθηκε η ανάγκη δημιουργίας ενός διεθνούς οργανισμού σκακιού. Και παρά τα διάφορα προβλήματά της, η Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία (Fédération Internationale des Échecs) αποτελεί μία ενωτική δύναμη που θέτει παγκόσμια standards για τους σκακιστές, από την ίδρυσή της το 1924 μέχρι και σήμερα.

Η FIDE διατηρεί ένα αριθμητικό σύστημα βαθμολογίας των μάστερ σκακιστών, απονέμει τίτλους και διοργανώνει το παγκόσμιο πρωτάθλημα αλλά και ένα διετές πρωτάθλημα σκακιού, το οποίο φέρνει κοντά ομάδες του παιχνιδιού από πολλές χώρες.