Covid-19: 5 μαθήματα που πήραμε από την πανδημία

Η ανθρωπότητα είναι πιο ανθεκτική στους ιούς και αυτό γιατί διδάχτηκε από το παρελθόν…

Οι παγκόσμιες πανδημίες, όπως η πανούκλα και η πανδημία του 1918, έπληξαν πολλούς πληθυσμούς κατά τη διάρκεια των περασμένων αιώνων και έτσι οι κοινωνίες βελτίωσαν τις στρατηγικές αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων. Ορίστε πέντε τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι προσαρμόστηκαν καλύτερα στην νέα καθημερινότητα εν μέσω επιδημιών.

1.Η καραντίνα μπορεί να μας σώσει

Η πρώτη καραντίνα επιβλήθηκε στο λιμάνι της Ραγκούσα (σήμερα Ντουμπρόβνικ) στις 27 Ιουλίου 1377, κατά τη διάρκεια της βουβωνικής πανώλης ή αλλιώς του μαύρου θάνατου. Ο νόμος όριζε ότι: «Όσοι προέρχονται από μολυσμένες περιοχές δεν θα εισέρχονται στη Ραγκούσα ή στην ευρύτερη περιοχή της, εκτός εάν περάσουν ένα μήνα στο νησάκι Mrkan ή στην πόλη Cavtat με σκοπό την απολύμανση.» Οι γιατροί τότε παρατήρησαν ότι η εξάπλωση του Μαύρου Θανάτου θα μπορούσε να επιβραδυνθεί με την απομόνωση των ατόμων.

Η καραντίνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στο πώς οι αμερικανικές πόλεις του 20ου αιώνα ανταποκρίθηκαν στο ξέσπασμα της πανδημίας γρίπης του 1918 ή της ισπανικής γρίπης μετά την επιστροφή στρατιωτών από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Στο Σαν Φρανσίσκο και το Σεντ Λούις οι κοινωνικές συγκεντρώσεις απαγορεύτηκαν, ενώ τα θέατρα και τα σχολεία έκλεισαν.

Το ήξερες; Ο όρος «καραντίνα» προέρχεται από το ιταλικό καραντίνο, που σημαίνει «περίοδος 40 ημερών».

2. Παράθυρα… αγαθών

Ο COVID-19 δεν ήταν η πρώτη πανδημία που έπληξε την Ιταλία. Κατά τη διάρκεια της ιταλικής πανούκλας (1629-1631), οι πλούσιοι πολίτες της Τοσκάνης επινόησαν έναν έξυπνο τρόπο να πουλήσουν τα εμπορεύματα των κελαριών τους χωρίς να περάσουν από τους πιθανούς μολυσμένους δρόμους: δημιούργησαν τα… παράθυρα κρασιού ή αλλιώς buchette del vino.

Άνοιξαν αυτά τα στενά παράθυρα σε μεγάλα σπίτια για να επιτρέψουν στους πωλητές κρασιού να πουλούν τα προϊόντα τους σε πελάτες που τα χρειάζονται. Πρόκειται για κάτι αντίστοιχο με τα παράθυρα κοκτέιλ που άνοιξαν στη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Οι πωλητές κρασιού του 17ου αιώνα χρησιμοποίησαν ακόμη και το ξύδι ως απολυμαντικό όταν δέχονται πληρωμές. Υπάρχουν πάνω από 150 παράθυρα κρασιού στην πόλη της Φλωρεντίας και 400 χρόνια μετά την πανούκλα, χρησιμοποιήθηκαν ξανά λέγω του COVID-19 για να εξυπηρετήσουν τους πελάτες προσφέροντας τα πάντα: από κρασί και καφέ έως ζελατό.

3.Μάσκες στη μόδα για καλύτερη προστασία

Οι γιατροί που θεραπεύουν ασθενείς κατά τη διάρκεια της πανούκλας φορούσαν μάσκες από μακρά ράμφη πουλιού. Είχαν την αντίληψη ότι τα μεγάλα ράμφη μπορούσε να δημιουργήσουν μια απόσταση ασφαλείας μεταξύ ασθενούς και γιατρού. Οι εν λόγω μάσκες, όμως, μπορούσαν να καλύψουν μόνο εν μέρει το στόμα και τη μύτη τους. Οι γιατροί τότε πίστευαν στη θεωρία η οποία υποστήριζε ότι οι ασθένειες μπορούσαν να εξαπλωθούν μέσω των δυσάρεστων οσμών στον αέρα. Έτσι, τα ράμφη ήταν συχνά γεμάτα με έντονα αρωματικά βότανα που πιστεύεται ότι έδιωχναν την ασθένεια.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας της γρίπης του 1918, οι μάσκες έγιναν το μέσο για να σταματήσει η εξάπλωση της λοίμωξης στο κοινό. Οι μάσκες έγιναν υποχρεωτικές στο Σαν Φρανσίσκο τον Σεπτέμβριο του 1918, και όσοι δεν συμμορφώθηκαν αντιμετώπισαν πρόστιμα, φυλάκιση και την απειλή να δημοσιευτούν τα ονόματά τους σε εφημερίδες.

Αλλά οι εφημερίδες δεν ήταν μόνο για να ντροπιάσουν τους απείθαρχους. Δημοσίευαν, επίσης, οδηγίες για το πώς να φτιάξει κανείς μάσκες στο σπίτι. Οι άνθρωποι έγιναν ακόμη δημιουργικοί με τις μάσκες με τους Seattle Daily Times να δημοσιεύουν ένα άρθρο με τίτλο «Influenza Veils Set New Fashion» τον Οκτώβριο του 1918.

Διαβάστε ακόμη

Αυτές είναι οι 5 χειρότερες πανδημίες στην ανθρώπινη ιστορία

4. Μάθαμε να πλένουμε (σωστά) τα χέρια μας

Το πλύσιμο των χεριών σας για τη μείωση της εξάπλωσης του ιού είναι πλέον επιβεβλημένο κομμάτι της καθημερινής υγιεινής, αλλά το συχνό πλύσιμο των χεριών ήταν κάτι νέο για τις αρχές του 20ού αιώνα. Για να προφυλαχθούν οι οικογένειες από τους ιούς και τα μικρόβια  εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά WC ως τρόπος προστασίας των μελών της οικογένειας από τυχόν μικρόβια που έφεραν οι επισκέπτες.

Η θεωρία των μικροβίων ήταν μια σχετικά νέα ιδέα που παρουσιάστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1800 από τους Louis Pasteur, Joseph Lister και Robert Koch, οι οποίοι υποστήριζαν ότι η ασθένειες προκαλούνται από μικροοργανισμούς αόρατους με γυμνό μάτι. Έχοντας ένα νεροχύτη στο ισόγειο του σπιτιού στο WC οι άνθρωποι θα μπορούσαν να προστατευτούν από αυτούς πλένοντας τα χέρια τους μόλις επέστρεφαν στο σπίτι.

Ξέρετε τον λόγο που τα νοσοκομεία, οι υπόγειοι σιδηρόδρομοι και τα μπάνια της δεκαετίας του 1920 είχαν πλακάκια σε λευκό χρώμα; Τα λευκά πλακάκια είναι πιο εύκολο να καθαριστούν και καθιστούν τη βρωμιά ορατή.

5.Τα σχολεία υπήρξαν ασφαλέστερα

Το ζήτημα του πότε θα ανοίξουν τα σχολεία είναι πολύπλοκο σε μια πανδημία. Η πανδημία κοραναϊού 2019-20 δεν ήταν η πρώτη φορά που τα πανεπιστήμια και τα σχολεία αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν μια τέτοια κρίση.

Το 1665, ο  νεαρός Ισαάκ Νεύτωνας στάλθηκε από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στο αγρόκτημα της οικογένειάς του μετά από το ξέσπασμα της πανώλης. Σε αυτό το αγρόκτημα φέρεται να έγινε μάρτυρας της… πτώσης του μήλου που τον οδήγησε στη διατύπωση του  νόμου της βαρύτητας.

Παρόλο που ο καθαρός αέρας δεν οδηγεί πάντα σε νέες ιδέες, ο καθαρός αέρας χρησιμοποιήθηκε για να βοηθήσει στον περιορισμό της επιδημίας της φυματίωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1900 που είχε ως αποτέλεσμα να χάνονται 450 αμερικανικές ζωές την ημέρα με  πολλά από αυτά τα θύματα να είναι παιδιά. Η Γερμανία πρωτοστάτησε στην ιδέα των υπαίθριων  σχολείων, ενώ το 1918 υπαίθρια σχολεία είχαν και περισσότερες από 130 αμερικανικές πόλεις. Η ιδέα για ζωή στον καθαρό αέρα ενέπνευσε επίσης τους πολεοδόμους να δημιουργήσουν περισσότερους χώρους πρασίνου για την προώθηση της δημόσιας υγείας.

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος της ισπανικής γρίπης το φθινόπωρο του 1918, τα δημόσια σχολεία στο Σικάγο και τη Νέα Υόρκη παρέμειναν ανοιχτά. Εκείνη την εποχή, ο επίτροπος υγείας της Νέας Υόρκης είπε στους New York Times: «Τα παιδιά αφήνουν τα συχνά ανθυγιεινά σπίτια τους για να πάνε στα μεγάλα, καθαρά και ευάερα σχολικά κτίρια.»