Γιατί δεν μπορώ να κόψω το κάπνισμα;

Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που με λίγη προσπάθεια καταφέρνουν να κόψουν το κάπνισμα, ενώ κάποιοι άλλοι δυσκολεύονται πολύ και δεν μπορούν να σταματήσουν αυτήν την βλαβερή για την υγεία συνήθεια. Οι επιστήμονες ωστόσο πιστεύουν ότι έχουν ανακαλύψει τι είναι αυτό που τους εμποδίζει…

Ερευνητές ανακάλυψαν τι φταίει και κάποιοι άνθρωποι απλά δεν μπορούν να σταματήσουν το κάπνισμα: Πιστεύουν ότι η αδυναμία τους αυτή σχετίζεται με μια δραστηριότητα του εγκεφάλου.

Οι επιστήμονες από τις ΗΠΑ βρήκαν ένα τρόπο για να μπορέσουν να προβλέψουν πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι για κάποιο άτομο μια στρατηγική διακοπής του καπνίσματος που βασίζεται στην ανταμοιβή  μελετώντας την δραστηριότητα του εγκεφάλου του.

Στο πλαίσιο αυτό παρατήρησαν τις μαγνητικές τομογραφίες των εγκεφάλων καπνιστών που είχαν στερηθεί τη νικοτίνη. Διαπίστωσαν, λοιπόν, ότι όσοι εμφάνιζαν την πιο αδύναμη ανταπόκριση στην ανταμοιβή, είχαν και πιο αδύναμη θέληση να διακόψουν το κάπνισμα ακόμη και αν κάποιος τους προσέφερε χρήματα για να το πράξουν.

«Πιστεύουμε ότι τα ευρήματά μας θα βοηθήσουν να εξηγήσουμε για ποιο λόγο κάποιοι καπνιστές βρίσκουν τόσο δύσκολο να κόψουν το κάπνισμα», λέει ο Dr Stephen Wilson, βοηθός καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Penn State, στην Pennsylvania.

Κάποια δυνητικά κίνητρα που θα ωθούσαν κάποιον στη διακοπή του καπνίσματος, όπως, π.χ., η εξοικονόμηση χρημάτων και τα οφέλη της αποχής από το κάπνισμα στην υγεία, μπορεί να μην αποτελούν προτεραιότητα για ορισμένα άτομα και κατά συνέπεια να μην έχουν κανέναν αντίκτυπο στην συμπεριφορά τους.

Οι επιστήμονες στο πλαίσιο της έρευνάς τους επιστράτευσαν 44 καπνιστές με σκοπό να εξετάσουν πώς αντιδρά το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου εκείνων που προσδοκούν να καπνίσουν στην χρηματική ανταμοιβή και εκείνων που δεν αναμένουν να καπνίσουν, και την επακόλουθη προθυμία των καπνιστών να παραιτηθούν από το κάπνισμα σε μια προσπάθεια να κερδίσουν χρήματα.

Όλοι οι συμμετέχοντες ηλικίας από 18 έως 45 ετών, ανέφεραν ότι κάπνισαν 10 τσιγάρα λιγότερα την ημέρα σε ένα διάστημα 12 μηνών.  Τους είχαν δοθεί οδηγίες από τους ερευνητές να απέχουν από το κάπνισμα και να μην χρησιμοποιήσουν κανένα προϊόν που να περιέχει νικοτίνη 12 ώρες πριν το πείραμα.

Ο καθένας πέρασε κάποιο χρόνο σε ένα σαρωτή fMRI, ενώ ταυτόχρονα έπαιζε ένα παιχνίδι με κάρτες που έπρεπε να μαντέψουν σωστά για να κερδίσουν χρήματα.  Οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν ότι θα πρέπει να περιμένουν περίπου δύο ώρες, ώσπου να τελειώσει η όλη διαδικασία και να μπορέσουν να καπνίσουν ένα τσιγάρο.

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, οι μισοί από τους συμμετέχοντες ενημερώθηκαν ότι έγινε ένα λάθος, και πως επιτρέπεται να καπνίσουν κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος 50 λεπτών που θα συμβεί μέσα σε στα επόμενα 16 λεπτά.  Ωστόσο, όταν ήρθε η ώρα του διαλείμματος για τσιγάρο, οι συμμετέχοντες πληροφορήθηκαν ότι για κάθε πέντε λεπτά που δεν θα καπνίζουν, θα λαμβάνουν 1 δολάριο έχοντας τη δυνατότητα να κερδίσουν μέχρι και 10 δολάρια.

Ο Δρ Wilson και οι συνεργάτες του παρατήρησαν ότι οι καπνιστές που δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στον πειρασμό να καπνίσουν, είχαν πιο αδύναμο το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου, όταν τους προσέφεραν τη χρηματική αμοιβή.

Το κέντρο της ανταμοιβής βρίσκεται στο κέντρο του εγκεφάλου και πρόκειται για ένα σύστημα που διεγείρεται- όπως το λέει και το όνομά του- από την προσδοκία μιας ανταμοιβής. Μας βοηθάει ουσιαστικά να υιοθετούμε συμπεριφορές που μας κάνουν να νιώθουμε καλά (μέσω της έκλυσης ντοπαμίνης). Είναι απαραίτητο για την επιβίωση μας καθώς χάρη σε αυτό το μηχανισμό αναζητάμε το φαγητό ή αναπαραγόμαστε.

Διαβάστε ακόμη:

8 διαδεδομένοι μύθοι για το κάπνισμα