Ιατρικές εξετάσεις: είναι ανησυχητικό το χαμηλό ζάχαρο ή η χοληστερίνη;

Συνήθως ανησυχούμε όταν τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων είναι τσιμπημένα. Τι γίνεται στις περιπτώσεις που το σάκχαρο ή η χοληστερίνη βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα;

Αν κάνετε εξετάσεις και διαπιστώσετε ότι οι τιμές του σακχάρου, του ουρικού οξέος ή της χοληστερίνης έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, εύλογα θα ανησυχήσετε. Στην περίπτωση που σας παρουσιαστούν ταχυπαλμία, υψηλή πίεση ή πυρετός, θα καταλάβετε ότι κάτι δεν πάει καλά με την υγεία σας. Αν όμως έχετε ταυτίσει μόνο τα υψηλά νούμερα των εξετάσεων, της πίεσης ή της θερμοκρασίας σας με κίνδυνο, τότε μάλλον κάνετε λάθος. Στην πραγματικότητα, οι χαμηλές τιμές ορισμένων δεικτών της υγείας μας είναι κάποιες φορές το ίδιο επικίνδυνες με τις αυξημένες. Η χαμηλή πίεση ή η υποθερμία είναι ορισμένες φορές ένδειξη κάποιων παθήσεων. Ακόμη, ο χαμηλός αιματοκρίτης ή ο περιορισμένος αριθμός των λευκών ή των ερυθρών αιμοσφαιρίων ίσως κρύβει μια απειλή για τον οργανισμό μας. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά όλες τις περιπτώσεις.

Έχω χαμηλό σάκχαρο, είναι φυσιολογικό;

Υπογλυκαιμία παρουσιάζουν συνήθως τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη και ακολουθούν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή. Όμως, χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να έχουν και όσοι κάνουν αυστηρές δίαιτες ή νηστεύουν, παρουσιάζουν διαταραχές των επινεφριδίων ή των ορμονών τους και καταναλώνουν υπερβολικές ποσότητες οινοπνεύματος.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Αν δεν λαμβάνετε φάρμακα για το διαβήτη και αν στις εξετάσεις οι τιμές του σακχάρου βρέθηκαν χαμηλές, πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας, για να διαπιστώσετε αν αυτό οφείλεται σε κάποια πάθηση (όπως αυτές που αναφέραμε) ή σε κληρονομικούς παράγοντες. Στην περίπτωση, πάντως, που έχετε χαμηλό σάκχαρο και αυτό δεν οφείλεται σε κάποια πάθηση, οι ειδικοί συνιστούν να καταναλώνετε μικρά και πολλά γεύματα μέσα στην ημέρα, ώστε να μη μένετε πολλή ώρα χωρίς τροφή. Αν τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας είναι έντονα, μπορείτε να φάτε άμεσα κάτι γλυκό για να αυξήσετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας.

Τι σημαίνουν οι χαμηλοί σφυγμοί;

Οι χαμηλοί σφυγμοί δεν επιβαρύνουν την καρδιακή λειτουργία. Οι ειδικοί μάλιστα θεωρούν ότι τα άτομα που έχουν χαμηλούς ρυθμούς στους σφυγμούς έχουν περισσότερες πιθανότητες μακροζωίας. Αν οι σφυγμοί κυμαίνονται κάτω από 50 το λεπτό, τότε ο οργανισμός σας αντιμετωπίζει πρόβλημα. Η βραδυκαρδία είναι ένδειξη για κάποιες παθήσεις, όπως ο υποθυρεοειδισμός. Αν η βραδυκαρδία οφείλεται στο θυρεοειδή σας, ίσως έχετε και άλλα συμπτώματα, όπως εφίδρωση, ατονία, ζάλη, βραδύτητα στην ομιλία. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε πόσους σφυγμούς έχετε το λεπτό σε κατάσταση ηρεμίας, για να αξιολογήσετε αν οι χαμηλοί σφυγμοί είναι μια φυσιολογική κατάσταση για τον οργανισμό σας. Οι αθλητές, για παράδειγμα, έχουν σε μόνιμη βάση χαμηλούς σφυγμούς (ίσως και κάτω από 60), και αυτό οφείλεται στην καλή φυσική τους κατάσταση.

Έχω ελάχιστη χοληστερίνη, είναι καλό;

Η χοληστερίνη είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και την “κατασκευή" νέων κυττάρων, γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχει σε φυσιολογικά επίπεδα στον οργανισμό. Ορισμένοι επιστήμονες μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα πολύ χαμηλά επίπεδα της ολικής χοληστερίνης στο αίμα ενδέχεται να οδηγούν στην εξασθένηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. (Η χοληστερίνη είναι επίσης χαμηλή όταν υπάρχει αναιμία ή υπερθυρεοειδισμός.) Η HDL, ή αλλιώς η “καλή" χοληστερίνη -που είναι χαμηλή στους καπνιστές και σε όσους δεν αθλούνται-, για να είναι ωφέλιμη στον οργανισμό μας, πρέπει να κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Στη σπάνια περίπτωση που έχετε χοληστερίνη κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα (βλέπε πίνακα), καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας. Όμως, ως μια πρώτη κίνηση θα ήταν αρκετά ωφέλιμο να αρχίσετε κάποιο πρόγραμμα γυμναστικής προσαρμοσμένο στα μέτρα σας. Ως γνωστόν, η γυμναστική βοηθά στη μείωση της “κακής" χοληστερίνης και αυξάνει την “καλή". Τέλος, η ισορροπημένη διατροφή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να διατηρήσετε φυσιολογικά τα επίπεδα της χοληστερίνης στον οργανισμό σας.

Το ουρικό οξύ είναι χαμηλό, υπάρχει κίνδυνος;

Όταν το ουρικό οξύ υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στον οργανισμό, αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανίσετε ουρική αρθρίτιδα. Η απότομη όμως μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα, αν υποφέρετε ήδη από ουρική αρθρίτιδα, μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά της. Για το λόγο αυτόν τα φάρμακα που μειώνουν το ουρικό οξύ δεν πρέπει να χορηγούνται κατά την οξεία φάση της πάθησης.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Στην περίπτωση που ακολουθείτε θεραπευτική αγωγή, πρέπει να τηρείτε πιστά τις οδηγίες του σκευάσματος και τις συμβουλές του γιατρού σας. Αν υποφέρετε από ουρική αρθρίτιδα, καλό είναι να αποφεύγετε τα οστρακοειδή, τους ξηρούς καρπούς και τις ζωικές πρωτεΐνες.

Γιατί έχω χαμηλό σίδηρο;

Ο σίδηρος είναι ένα ανόργανο στοιχείο απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Είναι αναγκαίο συστατικό της αιμοσφαιρίνης, της ουσίας που βοηθά στη μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς. Μια ισορροπημένη διατροφή προσφέρει στον οργανισμό μας την ποσότητα σιδήρου που του είναι απαραίτητη. Αν δεν συντρέχουν παθολογικοί ή κληρονομικοί λόγοι, η ανεπάρκεια του σιδήρου οφείλεται συνήθως στην κακή διατροφή ή μπορεί σπανιότερα να προκύψει μετά από μια αιμορραγία. Οι γυναίκες, π.χ., παρουσιάζουν πιο συχνά έλλειψη σιδήρου λόγω της εμμήνου ρήσεως. Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση σιδηροπενικής αναιμίας. Ο πονοκέφαλος, η ωχρότητα στο πρόσωπο και η αδυναμία είναι τα κυριότερα σημάδια της έλλειψης σιδήρου.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Τα δημητριακά, το κόκκινο κρέας και τα όσπρια μπορούν να εξουδετερώσουν τον κίνδυνο να εκδηλώσετε σιδηροπενική αναιμία. Περιορίστε την κατανάλωση καφέ και τσαγιού, γιατί μειώνουν την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό μας. Αυξήστε την κατανάλωση βιταμίνης C, η οποία διευκολύνει την απορρόφησή του.

Όταν ο αριθμός των αιμοσφαιρίων είναι μικρός

Οι περισσότεροι γνωρίζετε ότι ο αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων μάς προειδοποιεί συχνά για την ύπαρξη κάποιας φλεγμονής στον οργανισμό, ίσως όμως να αγνοείτε ότι και οι χαμηλές τιμές λευκών αιμοσφαιρίων δεν είναι φυσιολογικές. Χαμηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων ίσως υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιας ρευματοπάθειας και αυξάνει τον κίνδυνο για την εκδήλωση λοιμώξεων. Μια χαμηλή τιμή στα ερυθρά αιμοσφαίρια ίσως είναι σημάδι που προειδοποιεί για την ύπαρξη αναιμίας.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Δεν υπάρχει κάτι άμεσο που μπορείτε να κάνετε από μόνοι σας για να ανεβάσετε τα επίπεδα των αιμοσφαιρίων στο αίμα σας. Είναι σημαντικό πρώτα να μάθετε για ποιο λόγο οι τιμές των λευκών ή των ερυθρών είναι χαμηλές. Στην περίπτωση λοιπόν που κάνετε εξετάσεις και οι τιμές τους βρεθούν χαμηλές, ενημερώστε το γιατρό σας.

Ο αιματοκρίτης μου είναι χαμηλός, πρέπει να ανησυχώ;

Αν ο αιματοκρίτης και η αιμοσφαιρίνη βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα από το φυσιολογικό, είναι πιθανό να υποφέρετε από κάποια μορφή αναιμίας, και ίσως απαιτηθεί περαιτέρω διερεύνηση. Αν είναι χαμηλές και οι τιμές του σιδήρου, τότε πρόκειται για σιδηροπενική αναιμία. Οι χαμηλές τιμές των αιμοπεταλίων (κάτω από 100.000) είναι επικίνδυνη ένδειξη, γιατί μπορεί να προκύψει κάποια αιμορραγία.

 ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Στην περίπτωση αυτή η διατροφή σας πρέπει να εμπλουτιστεί με τροφές πλούσιες σε σίδηρο, όπως είναι το κόκκινο κρέας και τα όσπρια. Μπορεί να χρειαστεί και συμπληρωματική αγωγή με σκευάσματα που περιέχουν σίδηρο, αν ο γιατρός σας το κρίνει απαραίτητο.

Έχω υποθερμία…

Ορισμένες φορές και η χαμηλή θερμοκρασία του σώματος είναι ένδειξη κάποιων παθήσεων. Χαμηλή εννοούμε τη θερμοκρασία σώματος που κυμαίνεται κάτω από 35,5 βαθμούς Κελσίου (υποθερμία). Η υποθερμία μπορεί να προκληθεί από παρατεταμένη έκθεση στο κρύο ή από κάποια πάθηση. Η υπόταση, ο υποθυρεοειδισμός ή διαταραχές στη λειτουργία των επινεφριδίων μπορεί να προκαλέσουν υποθερμία. Σε ηλικιωμένα άτομα η χαμηλή θερμοκρασία ορισμένες φορές οφείλεται σε ισχαιμικό επεισόδιο (θρόμβος στον εγκέφαλο που εμποδίζει τη σωστή αιμάτωσή του), που μπορεί να απορρυθμίσει το θερμορρυθμιστικό κέντρο του εγκεφάλου. Ακόμα, η υποθερμία μπορεί να οφείλεται και σε κάποια αναιμία. Ο οργανισμός μας έχει καθορίσει μια συγκεκριμένη θερμοκρασία που είναι ιδανική για το σώμα μας, η οποία δεν είναι ακριβώς η ίδια σε κάθε άνθρωπο. Όταν η χαμηλή θερμοκρασία δεν συνοδεύεται από την εμφάνιση κάποιων συμπτωμάτων, τότε δεν υπάρχει συνήθως λόγος ανησυχίας. Αν όμως παράλληλα με την υποθερμία έχετε κάποιο σύμπτωμα, όπως, π.χ., αδυναμία, ζάλη ή τάσεις λιποθυμίας, πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας, ειδικά αν η θερμοκρασία σας στο παρελθόν κυμαινόταν συνήθως σε υψηλότερα επίπεδα.

Γιατί έπεσε η πίεση μου;

Όταν η “μεγάλη" πίεσή σας κυμαίνεται κάτω από 100 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου, δηλαδή κάτω από το 10, τότε έχετε υπόταση. Η υπόταση δεν είναι πάντα παθολογική. Η φυσιολογική πίεση πολλών ανθρώπων ενδέχεται να είναι χαμηλή (ίσως να κυμαίνεται και κάτω από το 9). Σε γενικές γραμμές, μάλιστα, τα χαμηλά επίπεδα της πίεσης ευεργετούν το αγγειακό σύστημα. Από την άλλη, η χαμηλή πίεση μπορεί να προκληθεί από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, ορθοστασία ή ακόμη και από πυρετό (η αυξημένη θερμοκρασία στο σώμα προκαλεί διαστολή των αγγείων, με αποτέλεσμα την πτώση της πίεσης). Η υπόταση είναι παθολογική όταν οφείλεται σε προβλήματα υγείας, όπως π.χ. καρδιακά ή ενδοκρινικά. Η πίεση στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να πέσει ξαφνικά ακόμα και κάτω από το 5.

ΤΙ ΜΠΟΡΕΊΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: Αν, εκτός από χαμηλή πίεση, έχετε και άλλα συμπτώματα, όπως τάση λιποθυμίας, ζάλη ή έντονη εφίδρωση, τότε πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Η κατανάλωση κάποιας αλμυρής τροφής μπορεί να ανεβάσει την πίεσή σας, αν και το αλάτι δεν δρα τόσο άμεσα όπως η ζάχαρη στην περίπτωση της υπογλυκαιμίας. Αν βρίσκεστε στην τρίτη ηλικία, πρέπει να είστε πιο προσεκτικοί, καθώς στους ηλικιωμένους η υπόταση είναι πιο επικίνδυνη απ’ ό,τι στους νέους. Για το λόγο αυτόν πρέπει να ελέγχετε πιο συχνά τις τιμές της και να αποφεύγετε το αλκοόλ, γιατί προκαλεί αγγειοσυστολή και ρίχνει την πίεση.

ΟΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ

Αιματοκρίτης    36.0-49.0 %

Αιμοπετάλια (x 1.000)   150-450

Αιμοσφαιρίνη   12,0-16,0 g/dL

Ερυθρά αιμοσφαίρια (x 1.000.000)         4.00-5.50 mm3

Λευκά αιμοσφαίρια (x 1.000)    3.5-10.0 mm3

Ουρικό οξύ         1.5-6.0 mg/dl

Σάκχαρο αίματος            65-110 mg/dl

Χοληστερίνη      110-220 mg/dl

Σίδηρος                Άνδρες 55-160 μg %

                Γυναίκες 45-155 μg %

Αρτηριακή Πίεση (mm Hg)

Πηγή: Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία.

Συστολική           Διαστολική

Ιδανική                <120      <80

Φυσιολογική     <139      <89