Πόνος στα μάτια: τι πρέπει να γνωρίζετε

Ο πόνος στα μάτια, ή αλλιώς οφθαλμαλγία, είναι μια συχνή κατάσταση αλλά σπανίως σοβαρή, και συνήθως δεν χρειάζεται καν κάποια θεραπεία ή φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που προκύπτει από πιο σοβαρές αιτίες, ή από κάποιον τραυματισμό, και τότε είναι απαραίτητη η ιατρική βοήθεια. Υπάρχουν δύο κατηγορίες οφθαλμαλγίας, αυτή που εκδηλώνεται στην επιφάνεια του οφθαλμού και αυτή που εκδηλώνεται μέσα στο μάτι.

Ο πόνος που εμφανίζεται στην επιφάνεια του ματιού τις περισσότερες φορές οφείλεται στις παρακάτω αιτίες:

Είσοδος ξένου αντικειμένου. Είτε πρόκειται για βλεφαρίδα, σκόνη, μάσκαρα ή κάθε άλλο ξένο αντικείμενο, πρόκειται για την πιο συχνή αιτία οφθαλμικού πόνου, που συνοδεύεται συνήθως από ερεθισμό, ερυθρότητα και δάκρυα.

Επιπεφυκίτιδα. Πρόκειται για φλεγμονή στον ιστό μπροστά από το μάτι και μέσα στα βλέφαρα. Μπορεί να προκληθεί από μόλυνση ή αλλεργία, και προκαλεί φαγούρα, ερυθρότητα και πόνο, αν και συνήθως ήπιας έντασης.

Ενόχληση από τους φακούς επαφής. Όσοι φορούν φακούς επαφής ενδέχεται να νιώσουν πόνο στα μάτια αν κοιμηθούν φορώντας τους ή αν δεν τους έχουν απολυμάνει σωστά.

Τραύμα κερατοειδούς. Η επιφάνεια που καλύπτει τον οφθαλμό μπορεί να τραυματιστεί ή να ερεθιστεί από διάφορους εξωγενείς παράγοντες. Στη περίπτωση αυτή η αίσθηση είναι σαν να έχει μπει ξένο σώμα στο μάτι, όμως δεν αρκεί η πλύση με νερό, όπως με το ξένο σώμα, αλλά είναι καλύτερο να ζητηθεί ιατρική συμβουλή.

Τραυματισμός. Εγκαύματα στον οφθαλμό, λόγω έκθεσης σε χημικές ουσίες, όπως η χλωρίνη για παράδειγμα, ή ακόμα και λόγω υπερέκθεσης σε ηλιακή ακτινοβολία, είναι αιτίες έντονου οφθαλμικού πόνου.

Βλεφαρίτιδα και χαλάζιο. Η βλεφαρίτιδα προκύπτει όταν οι αδένες στην άκρη του βλέφαρου μολύνονται. Η φλεγμονή μπορεί να δημιουργήσει ένα μικρό φούσκωμα στο βλέφαρο, που λέγεται κριθαράκι ή χαλάζιο και συνήθως είναι ευαίσθητο και επώδυνο.

Ο πόνος που εκδηλώνεται όχι στην επιφάνεια αλλά μέσα στο μάτι, συνήθως έχει άλλες αιτίες, Ας δούμε μερικές από αυτές.

Γλαύκωμα. Οφείλεται στην υψηλή οφθαλμική πίεση και εκτός από πόνο προκαλεί και ναυτία, πονοκεφάλους και μειωμένη όραση. Μια απότομη αύξηση της πίεσης του ματιού θεωρείται σοβαρή  και χρειάζεται άμεση ιατρική αντιμετώπιση καθώς μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη απώλεια όρασης.

Οπτική νευρίτιδα. Ο πόνος στο μάτι που συνοδεύεται και από απώλεια όρασης μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή του οπτικού νεύρου, δηλαδή του νεύρου που συνδέει το πίσω μέρος του ματιού με τον εγκέφαλο. Η φλεγμονή αυτή προκαλείται από βακτηριακή μόλυνση αλλά μπορεί να προκύψει και ως σύμπτωμα αυτοάνοσου.

Ημικρανίες. Ο οξύς οφθαλμικός πόνος είναι συχνό σύμπτωμα σε όσους πάσχουν από ημικρανίες.

Τραυματισμός. Ο τραυματισμός από αντικείμενο ή  σε ένα ατύχημα μπορεί να προκαλέσει ορισμένες φορές βαθύ τραύμα στο μάτι και να προκαλέσει έντονο πόνο.

Πότε όμως ο πόνος στα μάτια θεωρείται επείγουσα κατάσταση και χρειάζεται άμεσα ιατρική βοήθεια; Σίγουρα όταν ο πόνος είναι πολύ έντονος, ακόμα και σε σημείο να μην μπορείτε καν να αγγίξετε τα μάτια σας. Επίσης, σίγουρα όταν έχει προκληθεί από τραυματισμό ή από έκθεση σε χημικές ουσίες ή ηλιακό έγκαυμα. Απαραίτητο είναι επίσης να απευθυνθείτε σε γιατρό όταν ο οφθαλμικός πόνος συνοδεύεται και από συμπτώματα όπως ξαφνικές αλλαγές στην όραση, μερική ή και ολική απώλεια όρασης, ναυτία, εμετούς, πόνο στην κοιλιακή χώρα.

Ποιες θεραπείες ενδείκνυνται για την οφθαλμαλγία; Ανάλογα με τα αίτια του πόνου υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης. Για έναν ήπιο πόνο, χωρίς άλλα συμπτώματα, πολλές φορές αρκεί να ξεκουράσει κάποιος τα μάτια του αποφεύγοντας για λίγο την έκθεση σε οθόνες, ή αν φοράει φακούς επαφής να τους αποφύγει για λίγες μέρες και να φορέσει γυαλιά. Στην περίπτωση της βλεφαρίτιδας ή του χαλάζιου συνίσταται να βάζει κάποιος κομπρέσες με χλιαρό νερό, που βοηθούν στον καθαρισμό των αδένων. Αν έχει μπει ξένο σώμα στο μάτι και προκαλεί πόνο συνήθως το ξέπλυμα με άφθονο νερό είναι αρκετό για την ανακούφιση του ματιού. Όταν ο πόνος οφείλεται σε επιπεφυκίτιδα ή τραύμα του κερατοειδούς, συνήθως θα χρειαστούν αντιβιοτικά, σε μορφή οφθαλμικών σταγόνων ή και χάπια. Ο πόνος που προκύπτει από αλλεργική αντίδραση θεραπεύεται με αντιισταμινικά, ο πόνος του γλαυκώματος με οφθαλμικές σταγόνες που ρυθμίζουν την πίεση του ματιού, ενώ για σοβαρές φλεγμονές, όπως της οπτικής νευρίτιδας χορηγούνται κορτιζονούχα φάρμακα. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, αν ο πόνος είναι πολύ έντονος, τα παυσίπονα μπορεί να βοηθήσουν για μια άμεση αντιμετώπιση. Τέλος, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να χρειαστεί σε λίγες περιπτώσεις σοβαρού τραυματισμού του ματιού σε ατύχημα, ενώ επέμβαση με λέιζερ γίνεται και σε ασθενείς με γλαύκωμα για την πρόληψη της απώλειας όρασης.

Το μάτι είναι ένα πολύ ευαίσθητο όργανο, και καλό είναι να θυμόμαστε πάντα να λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του. Έτσι, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα προστατευτικά γυαλιά όταν κάνουμε εργασίες με εργαλεία, ή όταν παίζουμε συγκεκριμένα σπορ, όταν κάνουμε δουλειές που περιλαμβάνουν χρήση χημικών ή οξυγονοκόλληση και άλλες τέτοιου τύπου καταστάσεις υψηλού ρίσκου για τραυματισμό. Επίσης, η χρήση κάθε είδους χημικών, όπως καθαριστικά, απολυμαντικά, παρασιτοκτόνα, εντομοκτόνα, πρέπει να γίνεται με πολύ μεγάλη προσοχή για να αποφευχθεί κάθε επαφή με τα μάτια. Σημαντική για την υγεία των ματιών είναι και η σωστή φροντίδα των φακών επαφής. Μην παραλείπετε το σωστό καθαρισμό τους, μην τους φοράτε για διάστημα μεγαλύτερο του ενδεδειγμένου, και δίνετε συχνά στα μάτια σας την ευκαιρία να ξεκουραστούν, φορώντας γυαλιά αντί για φακούς.