Μήνυμα του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Filippo Grandi, για την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων

Την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων τιμούμε το θάρρος και την ελπίδα εκατομμυρίων ανθρώπων που αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή εξαιτίας του πολέμου, της βίας και των διωγμών. Φέτος τιμώ την ημέρα αυτή από την Κένυα, όπου έχω συναντήσει πρόσφυγες γεμάτους από δύναμη και φιλοδοξία, παρά το γεγονός ότι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω συγκρούσεων, ξηρασίας και άλλων δεινών.

Σήμερα, στον προσφυγικό καταυλισμό Kakuma συνάντησα τον Abdulaziz Lugazo, που είναι επικεφαλής ενός αγροτικού συνεταιρισμού που καλλιεργεί ανθεκτικά στην ξηρασία είδη όπως σπανάκι, μπάμιες και λαχανίδες. Ο Abdulaziz μεγάλωσε στο αγρόκτημα της οικογένειάς του στη Σομαλία και όταν το 1990 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του, δεν πίστευε ποτέ ότι θα μπορούσε να ασχοληθεί ξανά με την αγροκαλλιέργεια. Τώρα όμως δουλεύει ξανά μαζί με άλλους πρόσφυγες και αγρότες από την Κένυα, καλλιεργώντας εκτάσεις που παραχώρησε η κυβέρνηση και κερδίζοντας αρκετά χρήματα για να πληρώσει για τα σχολικά βιβλία και τις στολές των παιδιών του.

Ο Abdulaziz ανυπομονούσε να χρησιμοποιήσει τις δεξιότητές του για να βοηθήσει και άλλους πρόσφυγες, καθώς και να δουλέψει στην τοπική κοινότητα στην Κένυα που τον υποδέχθηκε. Χάρη στις ολοένα και περισσότερο συμπεριληπτικές πολιτικές που χαράζει η Κένυα στον προσφυγικό καταυλισμό Kakuma, ο Abdulaziz είχε την ευκαιρία να συνεισφέρει και να πετύχει.

Η Κένυα και οι Κενυάτες υποδέχονται με γενναιοδωρία πρόσφυγες για περισσότερα από 30 χρόνια. Στις αμέτρητες επισκέψεις μου στη χώρα, έχω δει τον αντίκτυπο των πολλών θετικών και συγκεκριμένων μέτρων που λαμβάνονται με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής τους.

Η συγκεκριμένη επίσκεψή μου λειτουργεί ως παράδειγμα για να τονίσω ότι μπορούμε -και πρέπει- να κάνουμε περισσότερα για να προσφέρουμε ελπίδα, ευκαιρίες και λύσεις για τους πρόσφυγες, όπου κι αν βρίσκονται, όποιο και αν είναι το πλαίσιο. Η Κένυα μας δείχνει πως αυτό είναι εφικτό.

Η συμπερίληψη των προσφύγων στις κοινότητες όπου βρήκαν ασφάλεια είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να τους βοηθήσουμε να ξαναρχίσουν τη ζωή τους και να συνεισφέρουν στις χώρες που τους φιλοξενούν.

Σε πραγματικούς όρους, αυτό σημαίνει ότι διασφαλίζουμε πως οι πρόσφυγες μπορούν να διεκδικήσουν θέσεις εργασίας, να γραφτούν στα σχολεία και να αποκτήσουν πρόσβαση σε υπηρεσίες στέγασης και υγειονομικής περίθαλψης. Σημαίνει επίσης ότι καλλιεργούμε τις κατάλληλες συνθήκες για να νιώσουν ότι ανήκουν και ότι είναι ευπρόσδεκτοι, κάτι που δίνει ελπίδα στους πρόσφυγες που ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους.

Η κυβέρνηση εδώ είναι έτοιμη να εφαρμόσει καινοτόμες και συμπεριληπτικές πολιτικές που θα επιτρέψουν σε πολλούς από τους μισό εκατομμύριο πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο να εργαστούν και να ζήσουν μαζί με τους Κενυάτες. Αυτό, θα ευνοήσει την αυτάρκεια των προσφύγων, θα ενισχύσει την ανάπτυξη της οικονομίας και θα μειώσει την εξάρτηση σε ανθρωπιστική βοήθεια.

Στην Ύπατη Αρμοστεία γνωρίζουμε πως η συμπερίληψη είναι ο καλύτερος τρόπος για να υποστηριχθούν οι πρόσφυγες που ζουν ξεριζωμένοι, να προετοιμαστούν ώστε να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της χώρας τους όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν να επιστρέψουν, ή να ευημερήσουν στην περίπτωση που επανεγκατασταθούν σε άλλη χώρα.

Όμως οι χώρες υποδοχής δεν μπορούν να τα καταφέρουν μόνες τους. Οι υπόλοιπες χώρες της διεθνούς κοινότητας πρέπει να αναλάβουν δράση και να προσφέρουν τους οικονομικούς πόρους που χρειάζονται ώστε να γίνουν πράξη τέτοιες προοδευτικές πολιτικές. Έχουμε δει τεράστια πρόοδο στην περιοχή αυτή τα προηγούμενα χρόνια, με εξαιρετική γενναιοδωρία από τους δωρητές, καινοτόμες χρηματοδοτικές προσεγγίσεις και τεράστιες επενδύσεις από την Παγκόσμια Τράπεζα, από περιφερειακές τράπεζες ανάπτυξης και άλλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ωστόσο είναι ξεκάθαρο πως πρέπει να γίνουν περισσότερα.

Έχει έρθει η ώρα όλοι μας να δεσμευτούμε πως θα συμπεριλάβουμε τους πρόσφυγες στις κοινωνίες μας σε όλα τα επίπεδα – στα σχολεία μας, στους χώρους εργασίας μας, στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και ακόμα παραπέρα, όπως ακριβώς κάνει η κυβέρνηση της Κένυας, ώστε οι πρόσφυγες να ξαναβρούν την ελπίδα μακριά από την πατρίδα τους.

Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες υποδοχής, σε έναν κόσμο όπου η ειρήνη δεν είναι δεδομένη. Πολύ συχνά οι κοινότητες που συνορεύουν είναι εκείνες που συνεχίζουν να δέχονται και να φιλοξενούν τους ανθρώπους που αναγκάζονται να διαφύγουν εξαιτίας της βίας. Οι γειτονικές χώρες του Σουδάν αποτελούν άλλο ένα παράδειγμα αυτής της αλληλεγγύης. Πολλές χώρες υποδοχής προσφύγων όπως αυτές είναι πρόθυμες να καλωσορίσουν και να συμπεριλάβουν τους πρόσφυγες στις κοινωνίες τους, αλλά για να το καταφέρουν χρειάζονται πολλές περισσότερες επενδύσεις και υποστήριξη.

Δυστυχώς, στον σημερινό διχασμένο κόσμο, οι μακροπρόθεσμες λύσεις για τους ανθρώπους που αναγκάζονται να ξεριζωθούν δυστυχώς σπανίζουν, αφήνοντας πάρα πολλούς από τους 35 εκατομμύρια πρόσφυγες «μετέωρους».

Γι’ αυτό, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων ολοκληρώνω το μήνυμά μου καλώντας τους ηγέτες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους για τη διασφάλιση της ειρήνης, έτσι ώστε να σταματήσει η βία και οι πρόσφυγες να μπορούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους εθελοντικά και με ασφάλεια.

Καλώ τις κυβερνήσεις να αυξήσουν τις ευκαιρίες επανεγκατάστασης για τους πρόσφυγες που τις χρειάζονται απεγνωσμένα.

Και καλώ τα κράτη να ασπαστούν πολιτικές που αξιοποιούν τις τεράστιες προοπτικές των προσφύγων σε ό,τι αφορά τη συνεισφορά τους στην κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή των χωρών που τους φιλοξενούν. Γνωρίζουμε πολύ καλά το τίμημα της αδράνειας: ένας κόσμος με τον μεγαλύτερο σε αριθμούς αναγκαστικό εκτοπισμό που έχει καταγραφεί στην ιστορία. Δεν μπορούμε να το αφήσουμε αυτό να συνεχιστεί.