Μήπως σας λείπει η ορμόνη του ύπνου;

Τελευταία, η μελατονίνη ακούγεται όλο και περισσότερο. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι συνδέεται με την ποιότητα του ύπνου μας. Αν έχουμε πρόβλημα αϋπνίας, συνιστά λύση η λήψη μελατονίνης σε μορφή συμπληρώματος; Και αν ναι, ποιους μπορεί να βοηθήσει και κάτω από ποιες προϋποθέσεις;

Του ΜΑΝΟΥ ΣΙΓΑΝΟΥ, από περιοδικό vita.

Αν κάθε βράδυ μετράτε προβατάκια για να κοιμηθείτε και τα γνωστά γιατροσόφια που δοκιμάσατε μέχρι τώρα δεν έχουν αποδώσει, ίσως η λύση στο πρόβλημα σας να μην είναι τα υπνωτικά χαπάκια, αλλά μια ορμόνη, η μελατονίνη. Τελευταία, γίνεται λόγος από τους ειδικούς για τη σκοπιμότητα λήψης της μελατονίνης για την αντιμετώπιση της αϋπνίας. Στα φαρμακεία θα βρείτε διάφορα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν μελατονίνη και χορηγούνται σε όσους υποφέρουν από ήπιας μορφής αϋπνία. Είναι όμως κατάλληλα για την περίπτωσή σας; Έχουν παρενέργειες; Γιατί να πάρετε μια ορμόνη που ούτως ή άλλως υπάρχει στον οργανισμό σας; Σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε, με τη συνεργασία των ειδικών.

Τι ακριβώς είναι η μελατονίνη

Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από την επίφυση κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθώς το σκοτάδι ευνοεί την παραγωγή της από τον οργανισμό μας. Έχει πολλαπλές δράσεις, συμμετέχοντας σε πολλές βιολογικές λειτουργίες που συντελούνται στο σώμα μας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μελατονίνη βοηθάει μεταξύ άλλων στην έλευση του ύπνου. Για το λόγο αυτό, πολλοί την ονομάζουν ορμόνη του ύπνου. Τα επίπεδα της μελατονίνης είναι πολύ χαμηλά στα βρέφη, ενώ σταδιακά αρχίζουν να αυξάνονται και εν συνεχεία, καθώς ενηλικιωνόμαστε, μειώνονται και πάλι. Στα φαρμακεία θα βρείτε χάπια που περιέχουν μελατονίνη. Τα σκευάσματα αυτά όμως δεν θεωρούνται φάρμακα, αλλά συμπληρώματα διατροφής και δεν χρειάζονται ιατρική συνταγή. Ωστόσο, καλό είναι να συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν τη λήψη τους.

Πώς και ποιους μπορεί να βοηθήσει

*Σύμφωνα με τους ειδικούς, η λήψη μελατονίνης μπορεί στη σωστή δόση να μας φέρει νύστα και επομένως ίσως να βοηθάει σε ορισμένες περιπτώσεις ήπιας κυρίως αϋπνίας.
*Θεωρείται, ακόμη, ότι βοηθάει στη ρύθμιση του βιολογικού μας ρολογιού και για το λόγο αυτό συχνά χορηγείται για την αντιμετώπιση του Jet Lang, δηλαδή την απορρύθμιση του βιολογικού ρολογιού μετά από διηπειρωτικά ταξίδια. Συνήθως, χορηγείται 2-3 ώρες πριν το ταξίδι.
* Στους ηλικιωμένους, η μελατονίνη φαίνεται ότι αποτρέπει το ξύπνημα κατά τη διάρκεια της νύχτας και συχνά προσφέρει πιο ξεκούραστο ύπνο. Στα ηλικιωμένα άτομα η έκκριση της μελατονίνης μειώνεται και για αυτό το λόγο αντιμετωπίζουν συχνότερα διαταραχές στον ύπνο τους.

Πώς να αυξήσετε τα επίπεδα της μελατονίνης με φυσικό τρόπο

Δεν θα πρέπει να λείπουν από τη διατροφή σας τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το γάλα και γενικά τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε τρυπτοφάνη ένα αμινοξύ (το οποίο ο οργανισμός μας δεν μπορεί να συνθέσει και το λαμβάνει από τις τροφές), που ευνοεί την παραγωγή σεροτονίνης, η οποία με τη σειρά της μετατρέπεται σε μελατονίνη. Άλλες τροφές που περιέχουν τρυπτοφάνη, είναι οι μπανάνες και ο τόνος. Τα λαχανικά και τα δημητριακά περιέχουν βιταμίνη Β6, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη μετατροπή της τρυπτοφάνης σε σεροτονίνη. Ακόμη, στην παραγωγή σεροτονίνης συμβάλλουν τα ζυμαρικά, το ψωμί και το ρύζι.

Η μελατονίνη βοηθά τους άγρυπνους ασθματικούς;

Σε ήπιες μορφές άσθματος, η μελατονίνη βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, χωρίς να επηρεάζει τα συμπτώματα της νόσου, σύμφωνα με επιστήμονες από τη Βραζιλία. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο “American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine”, η ερευνητική ομάδα μελέτησε την επίδραση της μελατονίνης σε γυναίκες που έπασχαν από άσθμα. Οι γυναίκες που έλαβαν μελατονίνη παρουσίασαν σημαντική βελτίωση της ποιότητας του ύπνου, καθώς χρειάζονταν λιγότερο χρόνο για να κοιμηθούν και τελικά κοιμόντουσαν περισσότερο χρόνο. Δεν παρατηρήθηκαν διαφορές όσον αφορά τα συμπτώματα του άσθματος. Οι ειδικοί, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι απαιτούνται περαιτέρω έρευνες πριν η μελατονίνη να μπορεί με ασφάλεια να χορηγείται σε άτομα που πάσχουν από άσθμα.

Ο ειδικός απαντά στις απορίες σας:

Πόσο πρέπει να πάρω;

Η συνιστώμενη δόση για την αντιμετώπιση της αϋπνίας εξατομικεύεται, ανάλογα με την περίπτωση, και συχνά διαφέρει από άτομο σε άτομο. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να συμβουλεύεστε τις οδηγίες του σκευάσματος ή ακόμα καλύτερα το γιατρό σας. Επειδή δεν θεωρείται φάρμακο, δεν υπάρχουν και συγκεκριμένες οδηγίες, ενώ οι απόψεις των ειδικών ως προς τη δοσολογία συχνά διίστανται. Η συμβουλή του γιατρού σας είναι χρήσιμη για τον επιπλέον λόγο ότι ορισμένα σκευάσματα περιέχουν πολλαπλάσια από την κανονική δόση.

Αν πάρω παραπάνω;

Όταν λάβουμε περισσότερη μελατονίνη από ό,τι χρειάζεται ο οργανισμός μας, τότε δεν έχει επίδραση στον εγκέφαλο και επομένως δεν επέρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιπρόσθετα, υπάρχει ο κίνδυνος μείωσης της θερμοκρασίας του σώματος.

Είναι ασφαλής η χρήση της;

Η χρήση της δεν εμφανίζει τοξικότητα, ακόμη και σε υψηλές δόσεις, και δεν φαίνεται μέχρι σήμερα να υπάρχουν σημαντικές παρενέργειες μακροπρόθεσμα από τη χρήση της. Ωστόσο, τα σκευάσματα που περιέχουν μελατονίνη δεν θεωρούνται φάρμακα, αλλά συμπληρώματα διατροφής, και έτσι δεν έχουν την έγκριση και την επίβλεψη του Ε.Ο.Φ. Επειδή πάντως η αϋπνία είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, μην αμελείτε να συμβουλευτείτε το γιατρό σας, εφόσον επιμένει, για να ακολουθήσετε κάποια θεραπεία.

Πότε δεν πρέπει να λαμβάνω μελατονίνη;

Αν είστε έγκυος δεν θα πρέπει να λαμβάνετε μελατονίνη, καθώς δεν έχουν ξεκαθαριστεί οι επιδράσεις που μπορεί να έχει στο έμβρυο. Ακόμη, αν προσπαθείτε να μείνετε έγκυος, θα πρέπει επίσης να αποφεύγετε τη λήψη της, καθώς έχει αντισυλληπτική δράση. Τέλος, η λήψη μελατονίνης μπορεί να επιδεινώσει ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα (λ.χ. ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.ά.).

Πού αλλού μπορεί να βοηθήσει;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μελατονίνη ενδεχομένως να μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων υγείας πέρα από την αϋπνία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η μελατονίνη ίσως έχει ογκοστατική δράση, δηλαδή αναστέλλει την εξέλιξη των καρκινικών όγκων. Ακόμη, σύμφωνα με άλλες έρευνες, ίσως βοηθάει στην αντιμετώπιση της υψηλής πίεσης. Η μελατονίνη θεωρείται ακόμη ότι έχει αντιοξειδωτική δράση, δηλαδή βοηθάει στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών, που ως γνωστόν προκαλούν ζημία στον οργανισμό μας. Όλα τα παραπάνω, όμως, βρίσκονται ακόμη υπό έρευνα και σύμφωνα με τους επιστήμονες απαιτείται περαιτέρω μελέτη για να διαπιστωθούν οι ακριβείς επιδράσεις της συγκεκριμένης ορμόνης στον οργανισμό μας.