Η ισπανική γρίπη παραμένει μία από τις φονικότερες μορφές γρίπης που έχει υπάρξει ποτέ.
Γενικότερα η γρίπη είναι ένα είδος ιού που επιτίθεται στο αναπνευστικό σύστημα του οργανισμού. Προσβάλλει τους πνεύμονες, τον λαιμό και τη ρινική δίοδο. Γι’ αυτό και μεταδίδεται κυρίως όταν κάποιος βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει.
Και ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν σήμερα από τη γρίπη χωρίς καμία σοβαρή επιπλοκή ή κίνδυνο θανάτου, δεν ήταν πάντοτε έτσι.
Ας δούμε παρακάτω μία από τις πιο φονικές εκφάνσεις της γρίπης που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης, την ισπανική γρίπη, μέσα από 8 στοιχεία που ίσως δε γνωρίζατε για αυτήν.
Η ισπανική γρίπη ήταν η πιο φονική πανδημία που είχε δει ποτέ ο πλανήτης.
Ξεχάστε τη γρίπη που περάσατε όταν ήσαστε παιδί, τότε που νομίζατε πως ήρθε το τέλος το δικό σας, αλλά και της ανθρωπότητας. Η χειρότερη γρίπη που έχει καταγραφεί ποτέ μέχρι στιγμής είναι η ισπανική γρίπη, η οποία «χτύπησε» τον κόσμο από το 1918 μέχρι το 1919.
Ο επίσημος αριθμός θανάτων που καταγράφηκαν από την ισπανική γρίπη ήταν μεταξύ 20 και 50 εκατομμύρια άνθρωποι, αν και πιθανότατα ο αριθμός αυτός να ήταν πολύ μεγαλύτερος.
Υποψιαζόμαστε πως ο αληθινός αριθμός έφτανε τα 100 εκατομμύρια, δεδομένου ότι κάποιες περιοχές δεν διατηρούσαν ιατρικά αρχεία των περιστατικών.
Εάν ο «παραφουσκωμένος» αριθμός των θανάτων είναι ο πραγματικός, τότε περισσότερο από 3% του παγκόσμιου πληθυσμού πέθανε από την ισπανική γρίπη!
Η ισπανική γρίπη δεν προήλθε καν από την Ισπανία.
Η ισπανική γρίπη εμφανίστηκε τους πρώτους μήνες του 1918, κατά τον τελευταίο χρόνο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το 1918, η πλειονότητα των εθνών παγκοσμίως ασκούσαν λογοκρισία στα μέσα επικοινωνίας για να μην αφήσουν τις δυσάρεστες ειδήσεις να επηρεάζουν το ηθικό των στρατευμάτων τους.
Με το ίδιο σκεπτικό, έκρυβαν οποιαδήποτε πληροφορία σχετική με τη νέα γρίπη, ώστε να μένουν οι στρατιώτες αφοσιωμένοι στον πόλεμο.
Η Ισπανία όμως ήταν ουδέτερη στον πόλεμο, οπότε τα μέσα επικοινωνίας της χώρας ήταν ελεύθερα να διαδίδουν όποια είδηση ήθελαν. Έτσι οι άνθρωποι έφτασαν να πιστεύουν πως η γρίπη ξεκίνησε από την Ισπανία, επειδή ήταν η μοναδική ευρωπαϊκή δύναμη που μίλαγε γι’ αυτήν.
Η ειρωνεία; Τα ισπανικά μέσα την αποκαλούσαν «γαλλική γρίπη»!
Η ισπανική γρίπη πέρασε από πολλά κύματα έξαρσης.
Το πρώτο κύμα της γρίπης εξαπλώθηκε στον κόσμο στις αρχές του 1918 και είχε μία σχετικά ήπια μορφή. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ασθενούσαν τότε ανέφεραν τυπικά συμπτώματα γρίπης και ανέκαμπταν μέσα σε λίγες ημέρες. Οι θάνατοι επίσης δεν ήταν τόσοι πολλοί.
Το δεύτερο κύμα ήρθε αργότερα εκείνη τη χρονιά, και το φθινόπωρο άγγιξε το βόρειο ημισφαίριο. Ήταν πολύ πιο φονικό από το πρώτο, πιθανόν λόγω των μεταλλάξεων του ιού.
Λέγεται επίσης πως το δεύτερο κύμα εξαπλώθηκε σε περισσότερα σημεία του πλανήτη, λόγω της αυξημένης μετακίνησης των στρατευμάτων κατά τα τελικά στάδια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το τρίτο κύμα ξεκίνησε στην Αυστραλία τον Ιανουάριο του 1919 και, ενώ θεωρούνταν εξίσου φονικό όσο το δεύτερο, δεν εξαπλώθηκε τόσο πολύ, καθώς ο πόλεμος είχε ήδη τελειώσει.
Περισσότεροι Αμερικανοί στρατιώτες πέθαναν από την ισπανική γρίπη απ’ ότι από τον πόλεμο.
Όταν το δεύτερο κύμα «χτύπησε» την Αμερική, ο μεγαλύτερος αριθμός στρατευμάτων – γύρω στο ένα εκατομμύριο άνδρες – είχε αρχίσει να κατευθύνεται στην πρώτη γραμμή.
Υπολογίζεται ότι γύρω στους 26.000 άνδρες πέθαναν σε αυτό το μέτωπο του πολέμου, αποτελώντας τη μεγαλύτερη μεμονωμένη απώλεια αμερικανικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια ολόκληρου του πολέμου.
Η ισπανική γρίπη, ωστόσο, σκότωσε σχεδόν τον διπλάσιο αριθμό ανθρώπων από αυτόν εκείνου του μετώπου. Γύρω στους 15.000 στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους από τη γρίπη ενώ βρίσκονταν στη Γαλλία, ενώ ακόμη 30.000 πέθαναν από τη γρίπη σε αμερικανικό έδαφος.
Κανείς δεν ήξερε πώς να αντιμετωπίσει την ισπανική γρίπη.
Οι ειδικοί ανά τον κόσμο ήταν εντελώς ανίδεοι ως προς την αντιμετώπιση της γρίπης. Χωρίς καμία θεραπεία, οι γιατροί στράφηκαν σε οτιδήποτε θα μπορούσε να βοηθήσει ή να απαλύνει τα συμπτώματα.
Μία πιθανή θεραπεία ήταν η ασπιρίνη, ένα νέο για την εποχή φάρμακο. Κάποιοι γιατροί στην Αμερική, βέβαια, συνταγογραφούσαν 30 γραμμάρια ασπιρίνης την ημέρα, μία δόση που αποδείχτηκε μοιραία.
Ήταν άγνωστο τότε πως η ασπιρίνη είναι τοξική σε υψηλές δόσεις, κάτι που με τη σειρά του λέγεται ότι αύξησε τον αριθμό των θανάτων κατά το δεύτερο κύμα του ιού. Σήμερα η ασπιρίνη χρησιμοποιείται σε δόσεις χαμηλότερες των τεσσάρων γραμμαρίων την ημέρα.
Η ισπανική γρίπη προσέβαλλε ανθρώπους όλων των ηλικιών.
Τα κοινά συμπτώματα μιας γρίπης δεν οδηγούν γενικά στον θάνατο. Επηρεάζονται συνήθως περισσότερο τα μικρά παιδιά, οι έγκυοι, οι άνω των 65 ετών ή οι άνθρωποι με συγκεκριμένες ιατρικές παθήσεις.
Η ισπανική γρίπη όμως διέφερε. Πολλοί από τους ανθρώπους που πέθαναν από αυτήν ήταν νέοι άνδρες και νεαρές γυναίκες χωρίς υποκείμενα νοσήματα που θα περιμέναμε να περιπλέξουν τα πράγματα.
Η κοινωνική αποστασιοποίηση βοήθησε στο να αποτραπούν περαιτέρω θάνατοι.
Οι πόλεις ανά τον κόσμο δοκίμασαν διάφορα μέτρα για να αποτρέψουν την εξάπλωση της γρίπης, κάποια επιτυχημένα και άλλα όχι. Κάποιες απαγόρευσαν τις μαζικές συγκεντρώσεις σχετικά νωρίς ενώ άλλες περίμεναν για μερικές εβδομάδες από το πρώτο περιστατικό.
Αποδείχθηκε ότι αυτές που εφάρμοσαν πιο αυστηρούς περιορισμούς από την αρχή του ιού εμφάνισαν ποσοστά θνησιμότητας 50% χαμηλότερα από αυτές που άργησαν.
Βρέθηκε επίσης ότι στις περιπτώσεις που άρθηκαν οι περιορισμοί πολύ νωρίς, ο ιός επέστρεψε μαζικά, ενώ στις περιπτώσεις που διατηρήθηκαν για καιρό, ο ιός εξασθένησε.
Πολλά σύγχρονα στελέχη της γρίπης έχουν προέλθει από την ισπανική γρίπη.
