Εσωτερικός φωτισμός: Φωτίστε έξυπνα το σπίτι σας

Γνωρίζατε ότι ο κατάλληλος φωτισμός μπορεί να βελτιώσει την διάθεση σας και να σας γλιτώσει από έναν πονοκέφαλο;

Στην έκδοση «Ocular lighting effects on human physiology and behaviour» της Commission Internationale de l’ Eclairage αναφέρεται με σαφήνεια ότι «η ακτινοβολία του Ήλιου, πέρα από την όραση, ελέγχει τον κιρκάδιο ρυθμό (ο αριθμός των βιολογικών λειτουργιών ανά ημερονύχτιο) των ορμονικών εκκρίσεων και της θερμοκρασίας του σώματος, και κατ’ επέκταση επιδρά στον ύπνο, την επαγρύπνηση, τη διάθεση και τη συμπεριφορά μας». Μάλιστα, σύμφωνα με το άρθρο Considerations for lighting in the built environment: Non-visual effects of light της Ann R. Webb, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Energy and Buildings», η διατάραξη των συγκεκριμένων κιρκάδιων ρυθμών ενδέχεται να προκαλέσει από τζετ λαγκ έως βαριάς μορφής κατάθλιψη. Παρόλο που οι ειδικοί δεν μπορούν ακόμη να προσδιορίσουν τη… συνιστώμενη ημερήσια δόση φωτός, επιμένουν ότι για να «κουρδιστεί» το σώμα μας στον κιρκάδιο ρυθμό πρέπει να λαμβάνει το πρωί έντονο και το σούρουπο χαμηλότερης έντασης φως.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να επωφεληθείτε όσο το δυνατόν περισσότερο από τις ευεργετικές επιδράσεις του φωτός. Παράδειγμα προς μίμηση είναι η Mariana Figueiro, PhD σε θέματα φωτός και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Κέντρο Έρευνας του Φωτός του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου στο Troy της Νέας Υόρκης. Αξιοποιώντας τα επιστημονικά ευρήματα για να βελτιώσει την καθημερινότητά της, σχεδίασε το σπίτι της ώστε κάθε πρωί να παίρνει μια… γερή δόση φυσικού φωτός. Πεποίθησή της είναι ότι αν κάθε πρωί οι άνθρωποι εκτίθενται σε άπλετο φυσικό φως, θα μπορούν να συγκεντρώνονται και να κοιμούνται ευκολότερα, και γενικά θα νιώθουν πολύ καλύτερα. Ευτυχώς στην Ελλάδα αυτό είναι μια αρκετά απλή υπόθεση, καθώς η χώρα μας έχει αυξημένη ηλιοφάνεια.

Προκειμένου κι εσείς να επωφεληθείτε όσο το δυνατόν περισσότερο από το φως, αλλά με το μικρότερο κόστος σε ενέργεια και χρήματα, είναι σημαντικό να πετύχετε δύο πράγματα: αφενός να αξιοποιήσετε το φυσικό φωτισμό του σπιτιού σας και αφετέρου να σχεδιάσετε σωστά τα φωτιστικά του συστήματα. Αρκεί να ακολουθήσετε τις απλές και οικονομικές προτάσεις του Prevention.

Πρωί, με την αυγούλα

Αναλογιστείτε πόσο «καθαρό» είναι το φως το πρωί στη φύση. Τέτοιας ποιότητας και έντασης φως πρέπει να δέχεστε στο ξεκίνημα της ημέρας σας. Τι μπορείτε να κάνετε στην πράξη; Οργανώστε το χώρο ώστε να παίρνετε το πρωινό σας δίπλα σε παράθυρο. Αν συνηθίζετε να κάνετε πρωινή γυμναστική στο σπίτι, φροντίστε να έχετε άμεση οπτική επαφή με το εξωτερικό φως. Κι αυτό γιατί, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, η άσκηση με θέα δρα ευεργετικά στην ψυχική διάθεση, τον ύπνο και τους μηχανισμούς επαγρύπνησης.

Ο κατάλληλος φωτισμός για τα δωμάτια

«Παίξτε» στο μυαλό σας το σενάριο μιας συνηθισμένης ημέρας και σχεδιάστε ανάλογα το χώρο.

* Σε ποιο δωμάτιο περνάτε τα πρωινά σας; Ε, λοιπόν αυτό πρέπει να λούζεται στο φως.

* Ξοδεύετε περίπου ένα μισάωρο στην κρεβατοκάμαρα, μπροστά από τον καθρέφτη για να ντυθείτε; Φροντίστε να ανοίγετε διάπλατα τα παντζούρια μόλις σηκώνεστε από το κρεβάτι.

* Συνηθίζετε να ξυπνάτε την τελευταία στιγμή, και το μόνο που προλαβαίνετε να κάνετε είναι ένα βιαστικό ντους, που σας τονώνει; Τοποθετήστε στο μπάνιο λαμπτήρες αλογόνου. Διαχέουν φως που προσομοιάζει στο φυσικό, δεν τρεμοπαίζουν, και μπορούν να τοποθετηθούν σε όλα τα είδη φωτιστικών.

* Σας αρέσει να απολαμβάνετε με αργούς ρυθμούς το πρωινό σας στην κουζίνα ή μπροστά από την τηλεόραση στο καθιστικό; Διασφαλίστε και εκεί άπλετο φως, αξιοποιώντας τα παράθυρα και τους λαμπτήρες αλογόνου. Και μία συμβουλή για το καθιστικό: Συνδυάστε τους λαμπτήρες αλογόνου με κοινούς λαμπτήρες πυράκτωσης, ώστε τα πρωινά να έχετε λευκό, ενώ τα απογεύματα πιο κίτρινο φως.

Φωτίστε έξυπνα από διαφορετικές πηγές

Ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλίσετε τον κατάλληλο τεχνητό φωτισμό ενός χώρου είναι να συνδυάσετε τρεις ή περισσότερες πηγές φωτός διαφορετικού τύπου. Ένα κρεμαστό φωτιστικό από μόνο του προσφέρει μεν καλό γενικό φωτισμό, αλλά σπάνια καλύπτει όλες τις ανάγκες ενός χώρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να υπάρχουν και πηγές τοπικού φωτισμού, δηλαδή φωτιστικά που κατευθύνουν δέσμες φωτός σε συγκεκριμένες περιοχές. Ο τοπικός φωτισμός «επιστρατεύεται» για να ενισχύσει το γενικό, να προσθέσει θεατρικότητα σε ένα χώρο ή να αναδείξει σημεία και έργα τέχνης. Διακρίνεται σε άμεσο και έμμεσο, ανάλογα με την κατεύθυνση στην οποία στέλνει τη δέσμη φωτός. Όσο μεγαλύτερο πλάτος έχουν οι δέσμες, τόσο πιο απαλό είναι το αποτέλεσμα. Όσο στενεύουν, τόσο πιο θεατρική ή ατμοσφαιρική φαίνεται η τελική εικόνα. Για ένα χώρο με… φωτογένεια, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κρεμαστά φωτιστικά, πλαφονιέρες, απλίκες, φωτιστικά δαπέδου, επιτραπέζια, ράβδους, φωτιστικά γραφείου, σποτ, wall washer (τοποθετούνται στο ταβάνι χωνευτά ή σε ράγα και λούζουν τους τοίχους με φως) και συστήματα οπτικών ινών.

Ομοιόμορφη διάχυση

Οι απλίκες, τα σποτ με ρυθμιζόμενη γωνία και τα φωτιστικά wall washer προσανατολίζονται προς το ταβάνι ή τους τοίχους, με αποτέλεσμα οι δέσμες φωτός να φτάνουν σε εσάς αφού ανακλαστούν. Το φως διαχέεται στο χώρο, γίνεται πιο απαλό, οπότε τα μάτια σας δεν κουράζονται, ενώ μειώνονται οι πιθανότητες να σας προκαλέσει ο κακός φωτισμός πονοκέφαλο.

Όταν χρειάζεστε το σκοτάδι

Είναι καλό τη νύχτα να κοιμάστε στο σκοτάδι. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το φως κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον κύκλο της μελατονίνης (μιας προστατευτικής ορμόνης που συνδέεται με τον ύπνο) και να καταστείλει την παραγωγή της. Όπως επισημαίνουν, η διακοπή του κύκλου της μελατονίνης, στην οποία μπορεί να συμβάλει και κάποιο φως αναμμένο τη νύχτα, ενδεχομένως να σχετίζεται με τον καρκίνο του μαστού. Το βράδι επιτρέπεται μόνο ένα κόκκινο φωτάκι, που δεν εμποδίζει την έκκριση μελατονίνης.

Αποφεύγοντας την έκθεση σε έντονο φως μετά τις 6 μ.μ., οι βιολογικές σας λειτουργίες εναρμονίζονται με την 24ωρη περιστροφή της Γης και τις επακόλουθες αυξομειώσεις της έντασης του φωτός. Μετά τις 6 το απόγευμα, χρησιμοποιήστε όσο φως χρειάζεται για να φάτε άνετα ή να διαβάσετε χωρίς να καταπονήσετε τα μάτια σας.

Έρευνες δείχνουν ότι όταν κάθεστε καρφωμένοι μπροστά στην οθόνη του Η/Υ για περισσότερες από 3 ώρες αργά το βράδι, ο κιρκάδιος ρυθμός σας διαταράσσεται και ο ύπνος σας γίνεται ανήσυχος. Αν πρέπει οπωσδήποτε να δουλέψετε μετά τις 9 το βράδυ, τουλάχιστον ρυθμίστε τη φωτεινότητα της οθόνης στη μέση της κλίμακας.

Αυτό το γνωρίζατε;

Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, η επιστήμη απέδειξε ότι το έντονο φως μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα της Μελαγχολίας του Χειμώνα ή –διαφορετικά– της Εποχικής Συναισθηματικής Διαταραχής, που στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία αναφέρεται ως Seasonal Affective Disorder (SAD). Η SAD είναι μια παθολογική κατάσταση, η οποία εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενα επεισόδια κατάθλιψης όταν οι ημέρες μικραίνουν. Χρειάζεται στήριξη από ειδικούς ψυχολόγους και ψυχίατρους, φαρμακευτική αγωγή και συγκεκριμένα είδη φωτοθεραπείας. Δυστυχώς, δεν αντιμετωπίζεται με μικρές επεμβάσεις στα οικιακά συστήματα φωτισμού.

Ο κατάλληλος φωτισμός μέσα στο σπίτι ενισχύει το αίσθημα ασφάλειας και τον προσανατολισμό σας.

Κουζίνα: Γενικός με κρεμαστό φωτιστικό ή λαμπτήρες σε ράγα και λαμπτήρες φθορισμού κάτω από τα ντουλάπια.

Υπνοδωμάτια: Γενικός με κρεμαστό φωτιστικό και 2 πορτατίφ στα κομοδίνα. Τοπικός φωτισμός μπροστά στον καθρέφτη με επιτραπέζιο φωτιστικό.

Καθιστικό: Γενικός με κρεμαστό φωτιστικό και πλαφονιέρες. Συμπληρωματικός φωτισμός με επιδαπέδιο φωτιστικό (με ή χωρίς dimmer), απλίκες και χωνευτά σποτ. Διακοσμητικός με συστήματα κρυφού φωτισμού.

Μπάνιο: Γενικός και τοπικός δίπλα στον καθρέφτη με σποτ.

Γραφείο: Γενικός με λαμπτήρες λευκού φωτός και τοπικός φωτισμός με φωτιστικά γραφείου.

Χολ: Γενικός με κρεμαστό φωτιστικό.

Περισσότερα…